นักกำหนดอาหารวิชาชีพ โรงพยาบาลปิยะเวท
ใกล้ถึงวันตรุษจีน หรือวันปีใหม่จีน กันแล้ว ชาวไทยเชื้อสายจีนก็คงเริ่มตระเตรียมของไหว้ต่างๆ มาไว้เพื่อการไหว้เจ้าและบรรพบุรุษกันแล้ว ในเทศกาลตรุษจีน คนจีนมีการไหว้เจ้า ไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ ไหว้บรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว และไหว้เทพเจ้าแห่งโชคลาภ หรือเทพเจ้าไฉ่ซิงเอี๊ย เพื่อสร้างความเป็นสิริมงคล ร่ำรวย และเจริญรุ่งเรือง ซึ่งอาหารมงคลที่ชาวจีนนิยมนำมาเซ่นไหว้มักประกอบด้วย
- ไก่ หมายถึง ความสง่างาม ยศ และความขยันขันแข็ง ความก้าวหน้าในหน้าที่การงาน
- เป็ด หมายถึง สิ่งบริสุทธิ์ ความสะอาด ความสามารถอันหลากหลาย
- ปลา หมายถึง เหลือกินเหลือใช้ อุดมสมบูรณ์
- หมู หมายถึง ความอุดมสมบูรณ์ มีกินมีใช้
อาหารในกลุ่มนี้ให้สารอาหารประเภทโปรตีน ช่วยในการสร้างการเจริญเติบโต ช่วยซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ สร้างกระดูก กล้ามเนื้อ น้ำย่อย และฮอร์โมน
ประโยชน์ต่อเซลล์ผิว – มีหน้าที่สร้างใยคอลลาเจนใต้ชั้นผิวหนังในร่างกาย ช่วยให้ผิวมีความยืดหยุ่น และช่วยปกป้องริ้วรอยก่อนวัยได้
ประโยชน์ต่อระบบกล้ามเนื้อ – กล้ามเนื้อทุกมัดมีโครงสร้างพื้นฐานจากกรดอะมิโนหลากหลายชนิดเรียงร้อยกันเป็นมัดกล้าม ดังนั้น โปรตีนคุณภาพจึงมีความสำคัญในการสร้างเนื้อเยื่อให้แข็งแรง
ประโยชน์ต่อการฟื้นตัวของร่างกาย และระบบภูมิต้านทาน - โปรตีนคุณภาพมีส่วนช่วยในการทดแทนเซลล์ที่สูญเสียไปในแต่ละวัน ช่วยลดกลไกการแข็งตัวของเลือด รวมทั้งเป็นส่วนประกอบหลักของภูมิคุ้มกันในร่างกายด้วย
ผลไม้มงคล ที่นิยมนำมาไหว้ ให้ความหมายมงคลดังนี้ คือ
- กล้วย หมายถึง การกวักโชคลาภเข้ามา
- แอปเปิ้ล หมายถึง ความสันติสุข, สันติภาพ
- ส้มสีทอง หมายถึง ความสวัสดีมหามงคล
- องุ่น หมายถึง ความเพิ่มพูน
อาหารในกลุ่มนี้ให้สารอาหารประเภทเกลือแร่หรือแร่ธาตุ และวิตามินต่างๆ เป็นสารอาหารอีกประเภทหนึ่งที่ร่างกายต้องการและขาดไม่ได้ เพราะแร่ธาตุบางชนิดเป็นส่วนประกอบของอวัยวะและกล้ามเนื้อบางอย่าง เช่น กระดูก ฟัน และเลือด บางชนิดเป็นส่วนของสารต่างๆ ที่เกี่ยวกับการเจริญเติบโตในร่างกาย เช่น ฮอร์โมน เฮโมโกลบิน เอนไซม์ เป็นต้น นอกจากนี้แร่ธาตุยังช่วยในการควบคุมการทำงานของอวัยวะต่างๆ ของร่างกายให้ทำหน้าที่ปกติ เช่น ควบคุมสมดุลของน้ำในระบบการไหลเวียนเลือดภายในร่างกาย ช่วยทำให้ผิวพรรณเปล่งปลั่งสดใส ช่วยให้ระบบการย่อยและการขับถ่ายให้เป็นปกติ
วิธีการเลือกซื้ออาหารให้ปลอดภัย
จะเห็นได้ว่าอาหารส่วนใหญ่ก็คงจะหนีไม่พ้นอาหารสด ผัก ผลไม้ และขนม ซึ่งการเลือกซื้ออาหารเหล่านี้ให้ปลอดภัย ให้พึงระวังไว้ว่าอาหารที่เลือกซื้อมานั้น ถูกหลักโภชนาการและปลอดภัยหรือไม่ เพราะอาหารเหล่านั้นอาจมีทั้งยาฆ่าแมลง และสารเคมีอื่นๆ ที่ปนเปื้อน ถ้าเข้าสู่ร่างกายคงเป็นเรื่องที่ไม่ดี
ผักที่ใช้นำมาไหว้ในเทศกาลตรุษจีนนั้น ส่วนใหญ่จะใช้ผักเพียงไม่กี่ชนิด ซึ่งวิธีการเลือกผักให้ปลอดภัย ให้สังเกตดูที่ใบ ต้องไม่มีคราบดินหรือคราบขาวของสารพิษกำจัดศัตรูพืช หรือเชื้อราตามใบ และผักก็ควรมีรูพรุนเป็นรอยกัดแทะของแมลงอยู่บ้างเล็กน้อย เพราะผักที่มีลักษณะเช่นนี้จะมีคุณค่าทางโภชนาการเหลืออยู่มาก และถ้าเป็นไปได้ควรเลือกซื้อผักที่ปลอดสารพิษ หรือพวกผักเกษตรอินทรีย์ก็น่าจะเป็นการดี
ส่วนขั้นตอนในการปรุงนั้น ควรล้างผักด้วยน้ำสะอาด 2-3 ครั้ง และควรแยกผักใบและผักหัวออกจากกัน เวลาล้าง โดยใช้โซเดียมไบคาร์บอเนต (เบคกิงโซดา) 1 ช้อนโต๊ะ ต่อน้ำอุ่น 20 ลิตร แช่นาน 15 นาที ส่วนผักและผลไม้ที่ต้องปอกเปลือก ควรล้างน้ำสะอาดก่อนปอกเปลือก เพื่อล้างยาฆ่าแมลงที่สะสมอยู่ด้านในออกบางส่วน เพราะความร้อนไม่สามารถทำลายยาฆ่าแมลงได้ เมื่อรับประทานเข้าไป อาจเกิดการสะสมและอาจก่อให้เกิดโรคมะเร็ง และอาหารเป็นพิษตามมาได้
กรณีอาหารสด ควรเลือกซื้อจากสถานที่จำหน่าย ที่ได้การรับรองคุณภาพ มี อย. เนื้อสัตว์ต้องมีสภาพที่ปกติ เนื้อแน่น มีสีสม่ำเสมอตามธรรมชาติและปราศจากกลิ่นที่น่ารังเกียจ และมีสีไม่ฉูดฉาด โดยเฉพาะไก่ต้มที่นำไปเซ่นไหว้
ข้อพึงระวัง ส่วนใหญ่อาหารที่ใช้ไหว้ในเทศกาลตรุษจีนนั้น จะเป็นแบบผัดๆ ทอดๆ และอาหารมันๆ ก่อนรับประทานควรคิดสักนิดว่าอาจจะทำให้เข้าสู่ภาวะโรคอ้วนได้ ควรเลือกเป็นอาหารประเภท อบ ต้ม ตุ๋น นึ่ง ย่าง แทนการทอดที่มีน้ำมันเป็นส่วนประกอบมากๆ อีกทั้งอาหารที่ใช้ไหว้ส่วนใหญ่จะเน้นไปในทางรสชาติเค็ม ซึ่งเราก็ควรจะหลีกเลี่ยงด้วย เพราะอาหารรสเค็มจะทำให้เลือดมีภาวะข้นมากขึ้น เป็นปัจจัยทำให้เกิดภาวะความดันโลหิตสูง โดยเฉพาะในกลุ่มผู้ที่มีภาวะโรคความดันโลหิตสูง เบาหวาน ระดับไขมันในเลือดสูงอยู่แล้ว ยิ่งต้องตะหนักในการเลือกรับประทานให้มากยิ่งขึ้น เพราะเป็นอันตรายต่อสุขภาพของเราได้ทั้งสิ้น