ทพ.จันทนา อึ้งชูศักดิ์ สำนักทันตสาธารณสุข กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข เปิดเผยว่า จากการสำรวจโดยกรมอนามัย พบว่า เด็กเริ่มมีฟันผุตั้งแต่อายุ 9 เดือน และเมื่ออายุ 3 ขวบ จำนวน 6 ใน 10 คน จะมีฟันน้ำนมผุ โดยมีค่าเฉลี่ยฟันผุคนละประมาณ 3 ซี่ และเมื่อเด็กโตขึ้นจนอายุ 5 ขวบ ฟันน้ำนมก็จะ ผุมากขึ้น โดยเด็ก 8 ใน 10 คนมีฟันผุ ประมาณคนละ 5 ซี่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในชนบทที่มีอุบัติการณ์ ของฟันผุสูงมากขึ้นอย่างรวดเร็ว บางพื้นที่พบ 100 เปอร์เซ็นต์ ของเด็กมีฟันผุในช่องปาก และร้อยละ 90 ของเด็กที่มีฟันผุยังไม่เคยได้รับการรักษาใดๆ ปัจจุบันพ่อแม่ผู้ปกครองจำนวนมากยังมีความเข้าใจที่ผิดว่า ฟันน้ำนมไม่สำคัญไม่จำเป็นต้องดูแล พอหลุดไปฟันแท้ก็ขึ้นมาแทนที่ ปัญหาฟันผุจึงยังเป็นปัญหาสาธารณสุข ของประเทศ ซึ่งมีผลต่อสุขภาพของเด็กและการเจริญเติบโตต่อไปในอนาคตด้วย
จากการรวบรวมบทวิจัยเพื่อวิเคราะห์โดย ผศ พบว่า ทรงชัย ฐิตโสมกุล.ดร.ทพ.การบดเคี้ยว มีความสัมพันธ์กับการพัฒนาด้านการทำงานของสมอง การเคี้ยวอาหารแข็งจะส่งสัญญาณประสาทไปที่สมอง ทำให้มีการเจริญเติบโตทางสมองดีกว่าเมื่อเทียบกับการเคี้ยวอาหารอ่อน นอกจากนี้ยังพบว่าเด็กที่มีฟันผุ จนมีอาการปวดเรื้อรังมีผลต่อภาวะโภชนาการและสุขภาพโดยรวมของตัวเด็กเอง หลายการศึกษาพบว่า เด็กที่มีฟันผุจะมีน้ำหนักต่ำกว่าอายุเมื่อเทียบกับเด็กกลุ่มที่ไม่มีฟันผุ และเมื่อได้รับการบูรณะฟันทั้งปาก เด็กจะมีการเจริญเติบโตเท่ากับกลุ่มที่ไม่มีฟันผุ แต่ก็มีบางการศึกษาที่พบว่าเด็กที่มีฟันผุไม่สามารถ รับประทานอาหารได้อย่างสมดุลและเลือกรับประทานอาหารเหลว รสหวาน จะทำให้เกิดภาวะอ้วนได้ สิ่งสำคัญอีกประการหนึ่งคือเด็กเล็กๆ ยังไม่สามารถอธิบายหรือบอกถึงความเจ็บปวดที่เกิดจากฟันผุได้แต่จะแสดงออกถึงการมีความเจ็บปวดเรื้อรังโดยไม่อยากรับประทานอาหาร รู้สึกหงุดหงิด และนอนไม่หลับ ซึ่งจะส่งผลต่อคุณภาพชีวิตของตัวเด็กเอง
โดยผลการวิเคราะห์ข้างต้นสอดคล้องกับผลการศึกษาของ รศ.ทญ. ชุติมา ไตรรัตน์วรกุล ที่พบว่า โรคฟันผุในเด็กปฐมวัยจะส่งผลให้เด็กมีน้ำหนักและส่วนสูงต่ำกว่าเด็กในกลุ่มที่ฟันแข็งแรง เนื่องจากในภาวะที่เด็กมีความเจ็บปวดและอยู่ในระหว่างการติดเชื้อของฟัน เด็กจะรับประทานอาหารได้น้อยลง ความเจ็บปวด ที่รบกวนการนอนของเด็กจะทำให้มีการหลั่งฮอร์โมนที่ควบคุมการเจริญเติบโตของร่างกายลดลง และขณะที่ ร่างกายมีการติดเชื้ออัตราการเผาผลาญพลังงานโดยรวมในร่างกายเพิ่มขึ้น ซึ่งผลที่เกิดขึ้นจะรบกวนต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการตามปกติของเด็ก ในเด็กที่มีการสูญเสียฟันหน้าน้ำนมบนไปตั้งแต่อายุน้อยๆ จะส่งผลต่อพัฒนาการในการพูดและความเชื่อมั่นในตนเองของเด็ก และเด็กที่มีฟันน้ำนมผุจะมีโอกาสเกิด ฟันผุในฟันแท้เพิ่มขึ้นด้วย
ทั้งนี้ แม้รัฐบาลจะมีพรบ.หลักประกันคุณภาพถ้วนหน้าต่อโรคฟันผุในเด็กปฐมวัย เพื่อให้เกิดความ เท่าเทียมในการเข้าถึงบริการทางสุขภาพของประชากรไทยแล้วก็ตาม แต่ในกรณีที่โรคลุกลามไปมาก โดยเฉพาะในเด็กเล็ก การรักษาจะยุ่งยากมากขึ้นถึงแม้การรักษาเนื้อเยื่อในฟันน้ำนมจะระบุไว้ว่า เป็นสิทธิประโยชน์ของการประกันสุขภาพถ้วนหน้า แต่จากการสำรวจพบว่า ร้อยละ 51 ของทันตแพทย์ไม่สามารถให้บริการในระดับที่ยุ่งยากได้ เนื่องจากมีปริมาณผู้ป่วยมากและไม่สามารถ จัดการพฤติกรรมเด็กได้ รวมทั้งหลังการรักษาเนื้อเยื่อในฟันน้ำนมเหล่านี้จำเป็นต้องบูรณะด้วยครอบฟันเหล็ก ไร้สนิม ซึ่งไม่รวมอยู่ในชุดสิทธิประโยชน์และผู้ปกครองก็ไม่สามารถจ่ายค่ารักษาเองได้ ทันตแพทย์จึงมักเลือกถอนฟันน้ำนมเหล่านี้
ซึ่งจะก่อให้เกิดผลกระทบตามมา คือ มีการสูญเสียพื้นที่ในขากรรไกรซึ่งต้องใส่เครื่องกันที่ โดยงานชนิดนี้ ก็ไม่รวมอยู่ในชุดสิทธิประโยชน์เช่นกัน ทำให้เด็กไทยในครอบครัวที่มีรายได้น้อยยังขาดการเข้าถึงบริการทางทันตกรรมอย่างสมบูรณ์ จึงจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องหามาตรการป้องกันไม่ให้เกิดโรคขึ้น เพราะนอกจาก ค่าใช้จ่ายในการป้องกันโรคจะต่ำกว่าค่าใช้จ่ายในการรักษาแล้ว การที่เด็กไทยมีสุขภาพช่องปากดี ยังส่งผลต่อคุณภาพชีวิตของประชากรของประเทศในอนาคตอีกด้วย โดยการดูแลเพื่อการป้องกันฟันผุ สามารถทำได้โดยการแปรงฟันให้เด็กด้วยยาสีฟันผสมฟลูออไรด์วันละ 2 ครั้ง และควบคุมการกินหวานของเด็ก