นายพศิษฐ์ คณาศิริชัยนนท์ นักกำหนดอาหารวิชาชีพและวิทยากรด้านอาหารและสุขภาพ จากเพจเฟซบุ๊คชื่อดังด้านอาหารและโภชนาการ 'เมื่อวานป้าทานอะไร?' ได้มาร่วมไขข้อข้องใจของใครหลายๆ คนเกี่ยวกับการรับประทานไขมัน พร้อมแนะนำว่า "การงดรับประทานไขมันไม่ใช่วิธีการลดน้ำหนักที่มีประสิทธิภาพที่สุด หากแต่คือ การปรับพฤติกรรมการบริโภคด้วยการเพิ่มปริมาณ 'ไขมันดี' ในมื้ออาหาร เพื่อให้ร่างกายได้รับสารอาหารอย่างครบครัน"
หน้าที่ของนักกำหนดอาหารวิชาชีพไม่ใช่เพียงแค่กำหนดประเภทหรือปริมาณอาหารที่เหมาะสมและเพียงพอกับความต้องการของร่างกายแต่ละคน หากแต่ยังต้องส่งเสริมและสร้างความเข้าใจที่ถูกต้องต่อการบริโภคอาหารด้วย ดังเช่นแนวคิดเดิมๆ ที่ว่าการบริโภคไขมันจะส่งผลเสียต่อสุขภาพ จนอาจทำให้หลายคนลืมฉุกคิดไปว่าร่างกายเราจำเป็นต้องได้รับสารอาหารอย่างครบถ้วนเพื่อสุขภาพที่แข็งแรง ซึ่งไขมันก็เป็นหนึ่งในสารอาหารที่ร่างกายนั้นขาดไม่ได้ ในปัจจุบันมีผลการวิจัยจำนวนมากที่พิสูจน์ให้เห็นว่า ไขมันบางประเภทมีข้อดี แถมยังอุดมไปด้วยคุณค่าจากสารอาหารที่จำเป็น และให้คุณประโยชน์แก่ร่างกายของเรา แต่ยังมีคนจำนวนไม่น้อยที่ยังยึดติดกับแนวคิดเดิมๆ และอาจมีความเข้าใจผิดเกี่ยวกับการรับประทานไขมัน ดังนั้น เรามาทำความรู้จักไขมันให้ดีขึ้นกันดีกว่า
1. รู้จักเลือกรับประทานไขมันให้เป็น
คำถามคือเราจะรู้ได้อย่างไรว่า ควรจะเลือกรับประทานไขมันประเภทไหน แล้วแบบไหนที่เรียกว่าไขมันดี จริงๆ แล้วเรื่องนี้ง่ายนิดเดียว ไขมันดีคือไขมันประเภทไม่อิ่มตัวเชิงเดี่ยวและไม่อิ่มตัวเชิงซ้อน พบได้ในน้ำมันที่สกัดจากพืข ไขมันทั้งสองประเภทนี้มีคุณสมบัติในการลดไขมันไม่ดีในเลือดหรือโคเลสเตอรอลตัวร้ายอย่าง LDL ซึ่งช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดโรคหัวใจ โดยเราสามารถเลือกรับประทานอาหารที่ปรุงด้วยน้ำมันที่สกัดจากพืชอย่างน้ำมันมะกอก ที่อุดมไปด้วยไขมันดีทั้ง 2 ประเภทนี้ นอกจากนี้ ไขมันไม่อิ่มตัวเชิงซ้อนที่มีอยู่ในน้ำมันมะกอกยังประกอบไปด้วยกรดไขมันที่ช่วยเสริมสร้างการเจริญเติบโตของเซลล์ และยังเป็นแหล่งพลังงานที่ดีต่อสุขภาพอีกด้วย
2. ไขมันดี ยิ่งกิน ยิ่งได้ประโยชน์
ปริมาณไขมันที่แนะนำให้คนทั่วไปซึ่งมีน้ำหนักอยู่ในเกณฑ์มาตรฐานรับประทานคิดเป็น 20-35% ของปริมาณพลังงานที่ควรได้รับต่อวัน นอกจากไขมันจะมีหน้าที่ให้พลังงานแก่ร่างกายแล้ว ยังมีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมพัฒนาการของสมองอีกด้วย เชื่อหรือไม่ว่ากว่า 60% ของสมองคนเราเป็นส่วนประกอบของไขมันทั้งสิ้น เพราะเหตุนี้ ร่างกายเราจึงต้องการไขมันดี ซึ่งจะทำหน้าที่หล่อเลี้ยงและบำรุงสมอง
ผลงานวิจัยของศาสตราจารย์แกรี่ แอล เว็งค์ ศาสตราจารย์ภาคประสาทวิทยา มหาวิทยาลัยโอไฮโอสเตต แสดงให้เห็นว่าอาหารที่อุดมไปด้วยไขมันไม่อิ่มตัวเชิงเดี่ยวมีส่วนช่วยในด้านการรับรู้และความจำ กล่าวคือ ไขมันดีจะช่วยลดโอกาสการสูญเสียความทรงจำ1 นอกจากนี้ ดร. เดวิด เพิร์ลมัทเทอร์ ผู้เชี่ยวชาญด้านประสาทวิทยาและผู้แต่งหนังสือ Grain Brain ยังอธิบายอีกว่า ไขมันทำหน้าที่ช่วยสร้างเซลล์ประสาทและยังทำหน้าที่เสมือนเชื้อเพลิงที่ขับเคลื่อนให้สมองทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
3. ไขมันดี ยิ่งกิน ยิ่งผอม
การรับประทานอาหารที่มีองค์ประกอบของไขมันดีในปริมาณที่เหมาะสมยังสามารถช่วยให้การลดน้ำหนักเป็นเรื่องง่ายขึ้นอีกด้วย2 จากการทดสอบกับกลุ่มตัวอย่าง พบว่ากลุ่มคนที่รับประทานอาหารที่มีไขมันดีจะอิ่มไวและนานกว่า เมื่อเทียบกับอีกกลุ่มที่ไม่ได้รับประทานอาหารที่มีไขมันเป็นส่วนประกอบ ที่เป็นเช่นนี้ก็เพราะเมื่อไขมันถูกดูดซึมเข้าสู่ร่างกายจะทำให้ระบบย่อยอาหารทำงานช้าลง ร่างกายจึงรู้สึกอิ่มเร็วขึ้นและความอยากอาหารก็ลดลงไปด้วย ส่งผลให้เรารับประทานอาหารในแต่ละมื้อได้น้อยกว่าปกติ ดังนั้น การรับประทานอาหารที่อุดมไปด้วยไขมันดี จึงเป็นอีกหนึ่งตัวช่วยลดน้ำหนักได้อย่างดีเยี่ยม
4 อาหารอุดมไปด้วยไขมันดี
1. น้ำมันมะกอก: อุดมไปด้วยไขมันไม่อิ่มตัวเชิงเดี่ยวมากกว่าน้ำมันชนิดอื่นๆ ซึ่งดีต่อหัวใจ และยังมีสาร โพลีฟีนอล ที่มีคุณสมบัติต้านอนุมูลอิสระ ช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดโรคหัวใจและช่วยป้องกันการเกิดโรคมะเร็งได้
2. ปลาแซลมอน: แหล่งของกรดไขมันโอเมก้า 3 ชั้นเยี่ยม ช่วยลดอาการอักเสบได้เป็นอย่างดี
3. อโวคาโด: แหล่งของไขมันดี เต็มไปด้วยคุณประโยชน์ของสารต้านอนุมูลอิสระและวิตามินอี
4. ถั่ววอลนัท: อุดมไปด้วยประโยชน์จากกรดไขมันโอเมก้า 3 โดยเฉพาะกรดไขมันแอลฟาไลโนเลอิก
ถึงเวลาแล้วที่เราจะมาสร้างความเข้าใจที่ถูกต้องต่อการรับประทานไขมันกัน และอย่าลืมว่าไขมันเป็นหนึ่งในส่วนสำคัญของมื้ออาหารที่ขาดไม่ได้ โดย้เราสามารถเริ่มต้นได้ง่ายๆ เพียงเปลี่ยนจากการงดรับประทาน
ไขมัน เป็นเลือกรับประทานอาหารที่มีไขมันดีมีประโยชน์ต่อร่างกาย เพียงแค่นี้เราก็จะเห็นผลลัพธ์ที่ยิ่งใหญ่ได้ไม่ยากเลย
ข้อมูลอ้างอิง
ที่มา: https://www.psychologytoday.com/blog/your-brain-food/201205/dietary-fats-improve-brain-function
2ที่มา: European Journal of Clinical Nutrition (2013) 67, 759–764; doi:10.1038/ejcn.2013.90; published online 1 May 2013