นาย สมชาย จิณโณวาท หุ้นส่วนสายงานตรวจสอบบัญชี และ Energy, Utilities, and Mining Leader PwC ประเทศไทย เปิดเผยถึงบทวิเคราะห์ล่าสุด Asia Pacific Power & Renewables Deals 2013: M&A outlook and 2012 review ว่า กระแสควบรวมกิจการธุรกิจพลังงานกลับมาคึกคักอีกครั้งในปีที่ผ่านมา หลังเผชิญกับมรสุมเศรษฐกิจเมื่อสองถึงสามปีก่อนหน้านี้ โดยตลาดเกิดใหม่เข้ามีบทบาทสำคัญในการขับเคลื่อนเทรนด์ M&Aในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิกจนทำให้มูลค่าดีล (Deal values) ขยายตัวถึงร้อยละ45 ในช่วงครึ่งปีหลังของปี 2555 ที่ผ่านมา เปรียบเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อน และมีแนวโน้มที่กิจกรรม M&A จะยังรักษาโมเมนตัมขาขึ้นนี้ไว้ต่อไปในปีนี้
ดีลที่เกิดจากการควบรวมกลุ่มอุตสาหกรรมพลังงานและพลังงานทดแทน (Power and renewables targets) ในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิกในช่วงครึ่งหลัง (H2/2012) ของปี 2555 มีมูลค่าพุ่งสูงถึง 1.7 หมื่นล้านเหรียญสหรัฐ คิดเป็นการเติบโตที่ร้อยละ 45 จากมูลค่า 1.17 หมื่นล้านเหรียญสหรัฐ ในช่วงเดียวกันของปีก่อน โดยในขณะเดียวกันพบว่า กิจกรรมการควบรวมทั่วโลกกลับมีอัตราการเติบโตลดลง หลังจากที่เห็นสัญญาณการฟื้นตัวในช่วงสองปีก่อนหน้านั้นและผ่านพ้นเหตุการณ์วิกฤตเศรษฐกิจโลกไปในปี 2551
“เราเห็น deal flow ของการควบรวมอุตสาหกรรมพลังงานในภูมิภาคนี้พุ่งขึ้นสูงมากในช่วงครึ่งปีหลังของปีที่ผ่านมา โดยสวนทางกับภาพรวมทั่วโลกอย่างเห็นได้ชัดทั้งในแง่ของจำนวนและมูลค่าของดีล,” นาย สมชาย กล่าว
“สิ่งที่น่าสนใจที่เราพบก็คือ ในขณะที่ดีลควบรวมในเอเชียแปซิฟิกมีมูลค่ารวมกันเพิ่มขึ้นเกือบครึ่ง ในช่วงครึ่งหลังปี ’55 มูลค่าดีลทั่วโลกกลับดร้อปลงถึง 42 เปอร์เซ็นต์ในช่วงเดียวกัน ซึ่งที่จริงแล้ว การลดลงจะยิ่งมีนัยสำคัญมากกว่านี้ หากไม่ได้ buyer จากแถบเอเชียแปซิฟิกมาสร้างความคึกคักให้กับตลาดควบรวม โดยคิดเป็น 37 เปอร์เซ็นต์หรือประมาณ 8.8 พันล้านเหรียญ จากมูลค่า cross-border deal ทั่วโลกที่ 2.38 หมื่นล้านเหรียญ”
บทวิเคราะห์ยังระบุว่า หากพิจารณามูลค่าดีลพลังงานสำหรับทั้งปี 2555 พบว่า เอเชียแปซิฟิกยังเดินหน้าขยายตัวเพิ่มขึ้นถึงร้อยละ 117 เป็น 4.17 หมื่นล้านเหรียญสหรัฐ จาก 1.92 หมื่นล้านเหรียญในปี 2554 ซึ่งในจำนวนนี้มาจากการแปรรูปกิจการเอกชนไปเป็นของรัฐ (Nationalisation) ของบริษัท Tokyo Electric Power Co Inc (TEPCO) ในญี่ปุ่นจำนวน 1.56 หมื่นล้านเหรียญและการขายหุ้นโรงไฟฟ้า Loy Yang A ในออสเตรเลีย โดยทั้งสองดีลมีผลกระทบโดยตรงมาจากเหตุการณ์แผ่นดินไหวและสึนามิ ณ เมืองฟุกุชิมะในญี่ปุ่นเมื่อปี 2554
ในทางกลับกัน หากดูมูลค่าดีลของกลุ่มอุตสาหกรรมพลังงานในระดับโลก (Global scale) ในปีที่ผ่านมา จะพบว่ามีการปรับตัวลดลงถึงร้อยละ 27 มาที่ 1.54 แสนล้านเหรียญ โดยจำนวนดีลก็ปรับตัวลดลงเช่นกันที่ร้อยละ 15 มาอยู่ที่ 1,014 ดีล
“หากให้มองแนวโน้มในปี 2556 เรายังเชื่อว่าตลาดควบรวมกลุ่มพลังงาน โดยเฉพาะในแถบภูมิภาคนี้จะยังเป็นตัว drive ให้เกิดกิจกรรมการควบรวมทั่วโลก โดยเท่าที่มีการศึกษาพบว่า ตั้งแต่เปิดปีพ.ศ.ใหม่มา ส่วนแบ่งของจำนวนดีลเป้าหมายและมูลค่าดีลจากเอเชียแปซิฟิกได้สูงเป็นสามเท่าของกิจกรรม M&A พลังงานทั่วโลก ณ เวลานี้ เปรียบเทียบกับช่วงเดียวกันปีก่อน ซึ่งปัจจัยเหล่านี้ล้วนสะท้อนให้เห็นว่า เอเชียแปซิฟิกได้กลายเป็นแหล่งรวมผู้ซื้อที่ถูกจับตามองแห่งใหม่ในยามที่ภาวะเศรษฐกิจโลกยังจะคงชะลอตัวต่อไปในระยะข้างหน้า,” เขา กล่าว
สำหรับประเทศที่มีแนวโน้มที่จะเป็นแหล่งเป้าหมายการควบรวม-ซื้อกิจการพลังงาน ได้แก่ ออสเตรเลีย รวมถึงประเทศในแถบทวีปยุโรป และอเมริกาใต้ ซึ่งนายสมชาย กล่าวเสริมว่า ประเทศเหล่านี้ล้วนมีจุดแข็งทางด้านภูมิศาสตร์ และเป็นมีดินแดนที่ความอุดมสมบูรณ์ มีแหล่งทรัพยากรพลังงานมากมาย ไม่ว่าจะเป็น ถ่านหิน ก๊าซธรรมชาติ ถ่านหิน นอกจากนี้ยังมีแหล่งน้ำมันทางทะเล เช่น ในออสเตรเลีย รวมถึงมีพลังงานทดแทนจำนวนมาก
2556: คาดเศรษฐีอาเซียนกว้านซื้อกิจการพลังงานต่อเนื่อง
หากมองกิจกรรมการควบรวมในระดับอาเซียน นายสมชาย กล่าวว่า ปี 2555 ถือได้ว่าเป็นปีที่น่าจดจำอีกปีหนึ่งของภาคเอกชนในภูมิภาค รวมทั้งประเทศไทย โดยในปีที่ผ่านมาบรรดาฐานทุนฝั่งเอเชีย ได้มองหาโอกาสการซื้อกิจการในต่างประเทศ และประเทศเพื่อนบ้านด้วยกันมากขึ้น โดยอาศัยจังหวะจากความกังวลเศรษฐกิจโลกที่ฉุดให้ราคาสินทรัพย์มีความน่าสนใจ ประกอบกับอัตราดอกเบี้ยต่ำ ส่งผลให้อาเซียนมีกิจกรรมการควบรวมที่คึกคักไม้แพ้ยักษ์ใหญ่อย่างจีน และ ญี่ปุ่น โดย sector พลังงาน สาธารณูปโภค และ เหมือง (Energy, Utilities and Mining: EUM) ถือเป็นหนึ่งในกลุ่มอุตสาหกรรมที่มีกิจกรรมการควบรวมที่มีความร้อนแรง ไม่แพ้ภาคการเงิน อุตสาหกรรมเกษตร และค้าปลีก
ในส่วนของประเทศไทยเอง ดีลควบรวมที่สร้างความคึกคักให้กับกลุ่มอุตสาหกรรมพลังงานในปีที่ผ่านมา ได้แก่ การประกาศเข้าซื้อบริษัทสัญชาติอังกฤษอย่าง Cove Energy Plc ของปตท.สผ. ผ่านทางบริษัทย่อย PTTEP AI คิดเป็นมูลค่าประมาณ 1.9 พันล้านเหรียญ โดยมีบริษัทคู่แข่งที่เป็นผู้เล่นในอุตสาหกรรมพลังงานโลกอย่าง บริษัท Royal Dutch Shell Plc
“ผมมองว่า บริษัทไทยหลายแห่งในหลายภาคอุตสาหกรรมรวมทั้ง EUM มีโอกาสที่ดีขึ้นในการขยายกิจการ ทั้งในการขยายกิจการภายในภูมิภาค และในระดับโลก ถึงแม้เอเชียแปซิฟิกเป็นจุดสนใจของธุรกิจไทยหลายแห่งอยู่แล้ว ในช่วงที่ผ่านมา ขณะนี้ ธุรกิจไทยมีความต้องการมากยิ่งขึ้นที่จะแสวงหาโอกาสในการประกอบธุรกิจนอกภูมิภาคเอเชียแปซิฟิกโดยเฉพาะในยุโรป และอเมริกาใต้,” นาย สมชาย กล่าว
“ในระดับอาเซียน เรามองว่าเทรนด์ควบรวมของกลุ่มพลังงานจะยัง carry on ไปตลอดทั้งปีด้วยปัจจัยสนับสนุน ไม่ว่าจะเป็นงบการเงินและฐานทุนที่แข็งแกร่ง รวมทั้งระดับหนี้ที่ต่ำ เราเชื่อว่าโอกาสข้างหน้า เราน่าจะเห็นบริษัทในอาเซียนรวมทั้งไทย go abroad กันมากขึ้น โดยมีการระดมทุน หรือกู้เงินดอกเบี้ยต่ำเพื่อซื้อหรือขยายกิจการของตนเองไปในต่างประเทศ หรือแม้แต่ตลาดอาเซียนด้วยกันอย่าง CLMV (กัมพูชา ลาว เมียนมาร์ และเวียดนาม) โดยเฉพาะอย่างยิ่งในยามที่อาเซียนกำลังตื่นตัวในเรื่องการรวมตัวกันทางเศรษฐกิจเป็นประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนในปลายปี 2558,” เขากล่าวสรุป
วัตถุประสงค์หลักของการควบรวมกิจการในปัจจุบัน เกิดขึ้นเพื่อขยายธุรกิจ กระจายความเสี่ยง เพิ่มรายได้และส่วนแบ่งการตลาด (Market share) นอกเหนือไปจากการประหยัดค่าใช้จ่ายในการบริหาร การหาพันธมิตรทางธุรกิจ และป้องกันไม่ให้มีคู่แข่งมากเกินไป หรือในบางกรณี มีความเสี่ยงต่ำกว่าการเริ่มธุรกิจใหม่เอง หรือ เพื่อสิทธิประโยชน์ทางภาษี