เมื่อเอ่ยถึงออฟฟิศซินโดรม หลายคนคงคุ้นเคยกับโรคฮิตยุคดิจิทัลนี้กันบ้างไม่มากก็น้อย ไม่ว่า จะเป็นอาการปวดเมื่อยคอ บ่า ไหล่ ตึงร้าวจากต้นแขนถึงปลายนิ้ว ที่บั่นทอนคุณภาพชีวิตและการทำงาน หนทางแก้อาการก็ทำกันหลายขนาน ทั้งนวดผ่อนคลาย กินยา ฝังเข็ม ทำกายภาพบำบัด หรือซื้ออุปกรณ์คลายพังผืดและกล้ามเนื้อ อาการก็อาจดีชึ้นชั่วระยะ แล้วก็จะกลับมาอีกเรื่อยๆ แบบเรื้อรัง ทั้งนี้ก็เนื่องจากปัจจัยหลักที่ทำให้เกิดออฟฟิศซินโดรมยังไม่ถูกปรับแก้
"ออฟฟิศซินโดรมเป็นกลุ่มอาการที่ต้องใช้เวลาสั่งสม กว่าจะรู้ตัวก็เป็นโรคนี้ไปเสียแล้ว การบำบัดเยียวยาก็ใช้เวลา ซึ่งสาเหตุหลักคือพฤติกรรมการนั่ง ท่านั่งที่ไม่ถูกต้องและการนั่งต่อเนื่องเป็นเวลานาน ดังนั้นหากเรานั่งได้ถูกต้องเหมาะสมก็จะเป็นหนทางป้องกันไม่ให้เกิดอาการออฟฟิศซินโดรมได้" นิภาพร อัครกิตติโชค สาขาชีวเวชศาสตร์ บัณฑิตวิทยาลัย และ ภูริพัฒน์ วาวเงินงาม ภาควิชากายภาพบำบัด คณะ สหเวชศาสตร์ สองนิสิตปริญญาเอกจุฬาฯ เผยแนวคิดตั้งต้นในการคิดค้นไดนาซีท (DynaSeat) นวัตกรรมที่นั่งปรับพฤติกรรมออฟฟิศซินโดรม ที่เพิ่งคว้ารางวัลเหรียญทองและรางวัลระดับดีมากในการประกวดผลงานนวัตกรรมสายอุดมศึกษาประจำปี 2563 จากงานมหกรรมวิจัยแห่งชาติ 2563 (Thailand Research Expo 2020)
ทีมวิจัยอธิบายอุปกรณ์และการทำงานของผลงานชิ้นนี้ว่า มีเพียงองค์ประกอบหลัก 3 ส่วน ได้แก่ ที่นั่งเป่าลม ตัวควบคุม และแอปพลิเคชัน และการออกแบบฟังก์ชันที่ช่วยปรับพฤติกรรมการนั่ง 2 แบบ "แบบแรกเป็นโปรแกรมปรับการนั่งเรียกว่าไดนาซีท (Dynaseat) คือเมื่อผู้ใช้นั่งไม่สบายตัว นั่งไม่สมดุล หรือนั่งผิดวิธีนานเกินไป เครื่องควบคุมจะเป่าลมไปในที่ที่นั่งเพื่อบังคับให้ผู้ใช้ขยับตัว ขณะเดียวกันก็จะขึ้นสัญญาณไฟสีแดงแจ้งเตือนว่าควรเปลี่ยนท่านั่งให้ถูกต้อง โดยจะมีการรายงานผ่านแอปพลิเคชันแบบเรียลไทม์ว่าผู้ใช้มีพฤติกรรมการนั่งอย่างไร เช่น นั่งตัวเบี้ยว นั่งเอียงซ้าย นั่งไขว่ห้าง โดยสังเกตจากการทิ้งน้ำหนักตัวของผู้ใช้ ผ่าน Pressure Sensor ที่วัดแรงกดของถุงลมในที่นั่ง ผู้ใช้จะได้ทราบว่าต้องปรับพฤติกรรมการนั่ง ให้ถูกต้องอย่างไร เพื่อให้ตัวเองไม่รู้สึกเมื่อยระหว่างนั่ง หากผู้นั่งสามารถนั่งได้ถูกต้องสัญญาณไฟ จะเปลี่ยนเป็นสีเขียว" นิภาพร อธิบาย
ส่วนการทำงานอีกโปรแกรมเรียกว่าไดนาเรสท์ (DynaRest) ที่จะแจ้งเตือนให้ผู้ใช้ลุกออกจากที่นั่งบ้าง
"เมื่อผู้ใช้ไดนาซีทนั่งนานเป็นเวลานานแล้ว ระบบจะเตือนให้ผู้ใช้ขยับร่างกายออกจากที่นั่งเพื่อไปพักผ่อนจากการทำงาน โดยจะมีการจับเวลา หากผู้ใช้ออกไปพักน้อยกว่าหรือมากกว่าเวลาที่โปรแกรมกำหนด เวลาจะก็จะทบไปครั้งต่อไปด้วย โปรแกรมนี้จะทำให้ผู้ใช้ได้ขยับตัวและไม่นั่งอยู่กับที่เป็นระยะเวลานานเกินไป"
นิภาพรกล่าวถึงผลการทดลองว่าไดนาซีทช่วยป้องกันการปวดคอได้ 70 เปอร์เซนต์ และป้องกันการปวดหลังได้ถึง 80 เปอร์เซนต์ ในกลุ่มตัวอย่างที่ได้ทดลองใช้ที่นั่งอัจฉริยะนี้
"นอกจากนี้ เรายังได้ทดลองกับผู้ที่มีอาการปวดคอจากออฟฟิศซินโดรม เราพบว่าการใช้ไดนาซีทควบคู่ไปกับการทำกายภาพบำบัดช่วยให้อาการปวดคอของผู้ป่วยทุเลาเร็วขึ้นในระยะเวลาเพียง 1 เดือน ซึ่งโดยมาก ผู้ป่วยที่บำบัดอาการปวดคอด้วยการทำกายภาพและใช้ชีวิตตามปกติ จะใช้เวลาราว 2 เดือนกว่าอาการจะบรรเทา"
ผลงานชิ้นนี้มี ศ.ดร.ประวิตร เจนวรรธนะกุล ภาควิชากายภาพบำบัด คณะสหเวชศาสตร์ จุฬาฯ เป็นอาจารย์ที่ปรึกษา และได้รับการสนับสนุนจากศูนย์วิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีเพื่ออุตสาหกรรม (Chulalongkorn University Technology Center: UTC) บริษัท ศรีไทยโอโตซีทส์ อินดัสตรี จำกัด และสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.)
"ขณะนี้ ไดนาซีทกำลังอยู่ในขั้นตอนการพัฒนาเพื่อปรับขนาดให้เหมาะกับการใช้งานและออกแบบให้พร้อมจำหน่ายให้ผู้บริโภคในราคาที่ทุกคนเข้าถึงได้ และในอนาคต เราวางแผนจะต่อยอดไดนาซีทให้ไปใช้งานในสถานที่อื่นๆ เช่น เก้าอี้โดยสารบนเครื่องบิน รถสาธารณะ โรงภาพยนตร์ เป็นต้น" นิภาพร กล่าวทิ้งท้าย
ที่มา: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย