ผลสำรวจทัศนคติและความคิดเห็นของผู้บริหาร นักธุรกิจอุตสาหกรรม นักศึกษาและประชาชนโดยทั่วไปต่อการพัฒนารัฐวิสาหกิจ การแปรรูปรัฐวิสาหกิจและนโยบายรัฐวิสาหกิจ

จากการวิเคราะห์ข้อมูลจากแบบสอบถามพบว่า บุคคลที่มีระดับรายได้สูง มีสถานภาพการทำงานที่ดี และ มีการศึกษาสูง มีแนวโน้มสนับสนุนให้มีการปรับโครงสร้างรัฐวิสาหกิจ แปรรูปและปฏิรูปรัฐวิสาหกิจ ขณะที่ยังมีบุคคลจำนวนไม่น้อยยังคงมองว่า การแปรรูป คือ การขายสมบัติของชาติ โดยไม่ได้เข้าใจความหมายที่แท้จริง นอกจากนี้ ยังมีการเข้าใจสับสนและให้คำนิยาม การแปรรูปรัฐวิสาหกิจ การปฏิรูปรัฐวิสาหกิจ

คนจำนวนไม่น้อยยังไม่มั่นใจว่า กระบวนการพัฒนารัฐวิสาหกิจจะดำเนินการด้วยความโปร่งใสและยึดหลักธรรมภิบาล ขณะที่ประชากรจำนวนไม่น้อยเช่นเดียวกันมั่นใจอย่างมีเงื่อนไขว่า สามารถพัฒนารัฐวิสาหกิจให้ดีขึ้นได้ แปรรูปโดยผลประโยชน์ตกกับคนส่วนใหญ่ ประเทศชาติ รัฐวิสาหกิจนั้นๆรวมทั้งพนักงาน แต่เป็นการมีความมั่นใจอย่างมีเงื่อนไข คือ มีรัฐบาลที่ดีโปร่งใส มีรัฐมนตรีคลังและรัฐมนตรีเจ้ากระทรวงที่ยึดถือผลประโยชน์ของส่วนรวมและมีวิสัยทัศน์ พนักงานและสหภาพแรงงานมีเหตุมีผล มีคุณภาพและเข้มแข็ง รวมทั้ง คุณภาพของคณะกรรมการ (บอร์ด) และผู้บริหารของรัฐวิสาหกิจนั้นๆด้วย เป็นต้น

ดร. อนุสรณ์ ได้แถลงผลว่า

จำนวนผู้ตอบแบบสอบถาม 1,402 คน

เพศชาย 686 คน คิดเป็น 48.63%

เพศหญิง 716 คน คิดเป็น 51.07%

สรุปผลสำรวจสถานการณ์รัฐวิสาหกิจ

1. ท่านเข้าใจความหมายของการแปรรูปรัฐวิสาหกิจอย่างไร

- ขายรัฐวิสาหกิจ 10.06%

- ให้สัมปทานแก่เอกชนเข้าร่วมพัฒนา 15.55%

- ตั้งเป็นบริษัทลูกขึ้นมาใหม่ 1.64%

- นำเข้าจดทะเบียนในตลาดฯ 13.41%

2. ท่านคิดว่าแนวทางการพัฒนารัฐวิสาหกิจควรจะทำอย่างไร

- แปรรูป 16.69%

- ปฏิรูปโดยไม่ต้องแปรรูป 14.55%

- แปรรูปและปฏิรูป 37.16%

- ปรับปรุงประสิทธิภาพ 31.60%

3. ท่านคิดว่าสาเหตุใดที่ทำให้รัฐวิสาหกิจไทยขาดทุน

- สิทธิประโยชน์ให้แก่พนักงานและกรรมการมากเกินไป 10.84%

- การบริหารงานไร้ประสิทธิภาพ 27.10%

- ทุจริตคอร์รัปชั่น 37.16๔

- นักการเมืองแทรกแซง 24.89%

4. ท่านคิดว่ารัฐวิสาหกิจใดบ้างที่ขาดทุนมาก 3 อันดับแรก

- ขสมก 44.79%

- การบินไทย 36.16%

- องค์การโทรศัพท์ 9.27%

5. แนวทางในการพัฒนารัฐวิสาหกิจที่ขาดทุน ควรทำอย่างไร

- ขายรัฐวิสาหกิจทั้งหมด 9.49%

- ให้สัมปทานแก่เอกชนเข้าร่วมพัฒนา 45.51%

- ตั้งเป็นบริษัทลูกขึ้นมาใหม่ 23.82%

- ขายรัฐวิสาหกิจบางส่วน 17.62%

6. ท่านคิดว่ารัฐวิสาหกิจใดบริการดีที่สุดและมีความโปร่งใสมากที่สุด (ระบุ 3 อันดับแรก)

กฟผ = 34.88% ปตท = 26.68% อื่นๆ = 32.67%

7. ท่านคิดว่ารัฐวิสาหกิจใดต้องมีการปรับปรุงประสิทธิภาพมากที่สุด (ระบุ 3 อันดับแรก)

รฟท = 48.79% ขสมก = 24.11% อื่นๆ = 25.46%

8. ท่านคิดว่ารัฐวิสาหกิจที่มีการแปรรูปแล้วให้บริการดีหรือไม่

พอใช้ = 33.59% ดีขึ้น = 21.18% เล็กน้อย = 11.63% ไม่แน่ใจ = 15.12%

9. ท่านคิดว่ารัฐวิสาหกิจใดมีภาพลักษณ์ว่าทุจริตมากที่สุด (ระบุ 3 อันดับแรก)

องค์การคลังสินค้า = 27.10%

การท่าอากาศยาน = 21.40%

รฟท = 19.90%

10. ท่านคิดว่าเราควรมีการแปรรูปรัฐวิสาหกิจที่มีกำไรหรือไม่

ควร = 61.13% ไม่ควร = 38.87%

11. การแปรรูปรัฐวิสาหกิจส่งผลกระทบต่อการดำรงชีวิตของประชาชนทั่วไปหรือไม่

ไม่มี = 13.77% มีผลกระทบ = 68.76%

12. ท่านคิดว่าก่อนการแปรรูปรัฐวิสาหกิจ ส่งผลกระทบต่อพนักงานในรัฐวิสาหกิจหรือไม่

ไม่มี = 18.54% มีผลกระทบ = 81.46%

13. ท่านคิดว่าก่อนการแปรรูปรัฐวิสาหกิจ ควรมีการทำประชามติหรือไม่

ควร = 58.92% ไม่ควร = 33.95%

14. ท่านคิดว่ารัฐวิสาหกิจที่มีลักษณะเป็นธุรกิจผูกขาดควรมีการแปรรูปหรือไม่

ไม่ควร = 39.51% ควร = 32.24% ไม่แน่ใจ = 28.25%

ดร. อนุสรณ์ กล่าวอีกว่า การปฏิรูปและผ่าตัดนี้ ต้องตั้งมั่นอยู่เป็นผลประโยชน์ของส่วนรวม ไม่ใช่ช่องทางของการหาประโยชน์ส่วนตนจากการแอบอ้างว่า ต้องมีการเปลี่ยนแปลง

ปัญหาเชิงโครงสร้างไม่ว่าจะเป็นเรื่องเศรษฐกิจ การเมือง หรือ สังคม ต้องอาศัยบทบาทภาครัฐเข้ามาจัดการ

ปัญหาเชิงโครงสร้างต้องอาศัยอำนาจการเมืองอาศัยรัฐบาลแน่นอน หากใช้กลไกตลาดปรับโครงสร้างเศรษฐกิจจะใช้เวลายาวนาน ผู้คนที่เดือดร้อนจะทนไม่ไหว

นโยบายสาธารณะที่มุ่งปรับโครงสร้างทางเศรษฐกิจ รัฐวิสาหกิจ สังคม ระบบราชการเป็นเรื่องที่มีความจำเป็นในเบื้องต้น

ขณะที่การก่อหนี้สาธารณะเพื่อนำมาชดเชยงบประมาณขาดดุลมีความจำเป็นสำหรับสถานการณ์เฉพาะหน้า แต่อาจสร้างปัญหาฐานะการคลังในอีก ๓-๔ ปีข้างหน้าได้

การเก็บภาษีเพิ่ม หรือ ลดการใช้จ่าย ไม่อาจกระทำได้ในภาวะที่เศรษฐกิจหดตัวเช่นนี้

หันมาดูแหล่งรายได้สำคัญอีกแหล่งหนึ่ง ก็คือ ผลการดำเนินงานของรัฐวิสาหกิจบางแห่งก็พอช่วยบรรเทาปัญหาลงได้บ้าง รายได้โดยรวมของรัฐวิสาหกิจเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๕๐ อยู่ที่ ๓.๐๕ ล้านล้านบาท

ด้วยขนาดของมูลค่าทรัพย์สินของรัฐวิสาหกิจที่ไม่ใช่สถาบันการเงินทั้งระบบอยู่ที่ ๓.๒๘๘ ล้านล้านบาท มูลค่าทรัพย์สินของกลุ่มสถาบันการเงินรัฐวิสาหกิจอยู่ที่ ๓.๓๓ ล้านล้านบาท

ด้วยมูลค่าทรัพย์สินระดับนี้ รายได้เข้ารัฐจึงควรดีกว่านี้มาก หากเราเพิ่มประสิทธิภาพในการบริหารงาน เพิ่มธรรมาภิบาล และ ปฏิรูปรัฐวิสาหกิจครั้งใหญ่ ซึ่งอาจจะแปรรูปหรือไม่แปรรูปก็ได้

ผลการสำรวจทัศนคติและความคิดเห็นประชาชนครั้งนี้เป็นการตอกย้ำและสะท้อนอย่างชัดเจนว่า คนส่วนใหญ่ต้องการการเปลี่ยนแปลง ต้องการการปฏิรูป รวมทั้งต้องการให้เกิดการแปรรูปรัฐวิสาหกิจที่จำเป็นต้องทำเพื่อประโยชน์ของส่วนรวมและประชาชนผู้ใช้บริการ

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมติดต่อ

คณะเศรษฐศาสตร์ และศูนย์วิจัยเศรษฐกิจและธุรกิจเพื่อการปฏิรูป มหาวิทยาลัยรังสิต

โทรศัพท์ 02-997-2222 ต่อ 1238, 1239 และ 1251 ติดต่อ คุณนุชนารถ, คุณอุไร, คุณจุฑาทิพ

www.rsu.ac.th/eco