นางอรทัย ฉัตร์ชลบุษย์ ผู้จัดการทั่วไปสถาบันอัญมณีศาสตร์แห่งเอเชีย หรือ AIGS กล่าวว่า เนื่องจากในปัจจุบัน มีอัญมณีมากมายหลายชนิด ไม่ว่าจะเป็น เพชร ทับทิม ไพลิน มรกต เป็นต้น มาจากหลากหลายแหล่งกำเนิดอย่างเช่นศรีลังกา พม่า อินเดีย เวียดนาม ฯลฯ ซึ่งมีทั้งอัญมณีแท้ อัญมณีสังเคราะห์ และอัญมณีที่ผ่านการปรับปรุงคุณภาพให้เหมือนของจริง ซึ่งอัญมณีแท้แต่ละชนิดมีมูลค่าและราคาที่แตกต่างกันไป บางชนิดมีราคาสูงมาก ผู้ที่ทำธุรกิจแบบไม่โปร่งใสอาจนำอัญมณีที่ผ่านการปรับปรุงให้เหมือนของจริง อาจมีการแปรรูป หรือเพิ่มมูลค่าอัญมณี ทำให้มีลักษณะใกล้เคียงอัญมณีธรรมชาติที่สวยงามมากที่สุด ซึ่งหากผู้ที่ชื่นชอบอัญมณีและต้องการมีอัญมณีไว้ในครอบครอง หากไม่มีความรู้ในเรื่องอัญมณีก็อาจเสี่ยงต่อการถูกหลอกได้ง่ายๆ เวลาซื้อขายอัญมณีในท้องตลาด
นางอรทัย กล่าวเพิ่มเติมว่า ธุรกิจซื้อขายเพชรพลอยและเครื่องประดับทั่วโลกถือเป็นธุรกิจที่มีมูลค่าการซื้อขายหลายพันล้านเหรียญสหรัฐ นับเป็นอุตสาหกรรมที่สร้างรายได้มหาศาลให้กับเจ้าของธุรกิจนั้น การมีอัญมณีที่สวยงามไว้ในครอบครอง ถือเป็นสมบัติที่สร้างมูลค่าให้กับผู้ครอบครองได้ หากแต่สิ่งสำคัญอยู่ที่อาจมีการนำอัญมณีเหล่านั้นไปเพิ่มมูลค่าด้วยการเพิ่มสี นำแก้วมาทำเลียนแบบ หรือแม้แต่การนำอัญมณีปลอมมาประกบติดอัญมณีจริงที่เรียกว่า พลอยประกบ ถ้าผู้ซื้อไม่มีความรู้ใดๆเลย ก็อาจตกเป็นเหยื่อได้ ซึ่งในปัจจุบัน คนไทยตกเป็นเหยื่อของกลลวงมิจฉาชีพในการซื้อขายอัญมณีกว่าร้อยละ 40 โดยฉพาะอย่างยิ่ง เพชร ทับทิม ไพลิน และมรกต ซึ่งถือว่าเป็นอัญมณีที่มีความนิยมในท้องตลาด เนื่องจากบางคนที่ซื้ออัญมณีนั้น เพียงแค่เห็นว่ามันมีความสวยงาม ผนวกกับการถูกชักจูงให้ซื้อจากผู้ขาย ก็ตกลงซื้ออัญมณีในราคาที่สูงลิ่ว แต่ได้อัญมณีติดมือไปในคุณภาพที่ไม่สมกับราคา หรือในกรณีที่ผู้ซื้ออาจเชื่อใจผู้ขาย ทันทีที่มีการเสนอขายอัญมณี ผู้ซื้อก็ไม่รีรอที่จะตกลง แต่หารู้ไม่ว่าคุณอาจไม่ได้อัญมณีคุณภาพตามที่ต้องการได้
“การเลือกซื้อเพื่อจับจองอัญมณีเม็ดงามสักเม็ดคงไม่ใช่เรื่องยากนัก เพราะร้านขายอัญมณีที่มีอยู่ทั่วไป ทั้งในห้างสรรพสินค้า ย่านธุรกิจ หรือแม้แต่การซื้อขายผ่านออนไลน์ รวมแล้วนับหมื่นร้านค้า คุณก็สามารถเข้าไปซื้อได้ไม่ยาก ซึ่งมีลูกค้าหลากหลายประเภททั้งลูกค้าที่เล่นอัญมณีจริงๆ หรือลูกค้าที่อยากลองซื้ออัญมณีมาเป็นเครื่องประดับ แต่ประเด็นสำคัญ นั้นอยู่ที่ว่า ซื้ออย่างไรให้ได้อัญมณีคุณภาพตามที่ต้องการ การจ่ายแพงเกินจริง หรือเจอพ่อค้านำเพชรเกรดต่ำแต่มาขายในราคาแพง เป็นสิ่งที่ต้องระวัง การพิจารณาอัญมณีชนิดเดียวกัน ที่มีรูปลักษณ์ หน้าตาคล้ายกัน บางครั้งอาจดูได้ยาก ว่าเม็ดไหนเป็นอัญมณีแท้ และสวยงาม คู่ควรแก่การจ่ายเงินแสนแพงมาเก็บไว้ในครอบครอง เพราะอัญมณีแต่ละชนิดนั้น ก็มีคุณลักษณะที่จะนำมาใช้ประกอบการพิจารณาเวลาเลือกซื้อเพชร พลอยแตกต่างกันไป” นางอรทัย กล่าว
อย่างไรก็ตาม วิธีการเลือกซื้ออัญมณีอย่างไรให้สมราคานั้น ผู้ซื้ออาจมีวิธีที่นำมาใช้ประกอบการตัดสินใจได้หลายวิธี อาทิ การวิเคราะห์และตรวจสอบอัญมณี ซึ่งเป็นการออกใบรับรองคุณภาพ จากห้องปฏิบัติตรวจสอบอัญมณี จะทำให้ทราบได้ว่าอัญมณีเม็ดนั้นมีคุณสมบัติต่างๆ ตรงตามความเป็นจริงและตามมาตรฐานสากลหรือไม่ มีคุณภาพดีมากน้อยเพียงใด การขอใบประเมินราคากลางจากผู้ขาย เพื่อไม่ให้ผู้ซื้อต้องซื้ออัญมณีในราคาเกินจริง หรือแม้แต่การศึกษาอัญมณีจากหนังสือต่างๆ ในเบื้องต้นด้วยตนเองได้ง่ายๆ ก็สามารถทำได้เช่นกัน วิธีต่างๆ เหล่านี้ ถือเป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่ผู้ซื้อจะใช้ประกอบการตัดสินใจซื้อขายอัญมณี ให้เหมาะสมตามต้องการได้
นางอรทัย กล่าวเพิ่มเติมว่า ทางสถาบันฯ เล็งเห็นถึงความสำคัญของการตกเป็นเหยื่อของผู้บริโภคที่หาซื้ออัญมณีมาไว้ในครอบครอง แต่บางครั้งอาจขาดความรู้ในเรื่องของอัญมณี จึงได้มีการหาวิธีที่จะช่วยให้ผู้บริโภคไม่ตกเป็นเหยื่อของกลลวงจากมิจฉาชีพหรือพ่อค้าหัวใสต่างๆ โดยได้เปิดให้บริการในหลากหลายรูปแบบ ทั้งการออกใบรับรองคุณภาพอัญมณีรูปแบบใหม่ ที่ได้มาตรฐานสากล โดยผู้ซื้อสามารถนำอัญมณีมาออกใบรับรองกับทางสถาบันฯได้ ที่ให้บริการตรวจสอบอย่างครบครันและรวดเร็ว ตลอดจน หนังสือ “รู้ไว้ไม่มีพลาด” ที่เป็นหนังสือเพื่อการเลือกซื้ออัญมณีและเครื่องประดับ ที่ผู้สนใจสามารถเรียนรู้ด้วยตนเองได้ง่ายๆ โดยหนังสือเล่มนี้ ได้กล่าวถึงประเภทของอัญมณี และคุณสมบัติของอัญมณีแต่ละชนิดว่ามีความแตกต่างกันอย่างไร โดยเนื้อหาที่สอดแทรกความรู้ต่างๆ อาทิ วิธีการเก็บรักษา การพิจารณาคุณภาพและกลลวงของผู้ค้าที่มีอยู่จริง เพื่อให้ผู้อ่านได้พึงระวังไม่ตกเป็นเหยื่อของมิจฉาชีพ โดยสามารถหาซื้อได้ที่ร้านนายอินทร์ทุกสาขานอกจากนี้ เมื่อเดือนพฤษภาคมที่ผ่านมา ทางสถาบันฯ ได้มีการจัดสัมมนาฟรีเกี่ยวกับอัญมณีที่ควรรู้ขึ้น พร้อมกลเม็ดในการเลือกซื้ออัญมณี ที่จะทำให้ผู้ซื้อไม่โดนหลอกได้ อย่างไรก็ตาม สัมมนาดังกล่าวคาดว่าจะจัดขึ้นอีกครั้งในเดือนมิถุนายนที่จะถึงนี้ สำหรับผู้ที่สนใจก็สามารถสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้จากสถาบันฯ