ว่าที่ ร.ต.จักรภัทร ผ่องโอภาส เกษตรจังหวัดมหาสารคาม กล่าวว่า จากการสำรวจติดตามสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคแมลงศัตรูข้าวที่ตำบลดอนกลาง และตำบลเขวาไร่ อำเภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม พบเกษตรกรที่ปลูกข้าวไร่พันธุ์สกลนครเป็นโรคเมล็ดด่าง มีสาเหตุเกิดจากเชื้อราพบการระบาดในระยะออกรวงใกล้เก็บเกี่ยวลักษณธเมล็ดลีบ ทั้งนี้โรคเมล็ดด่างเป็นโรคร้ายแรงโรคหนึ่งพบได้เป็นประจำทุกฤดู โดยเฉพาะเมื่อข้าวกำลังออกรวงแล้วฝนตกความชื้นในนาค่อนข้างสูงและข้าวต้นเตี้ยที่ใช้ปุ๋ยสูง ลักษณะอาการเมล็ดลีบเป็นบางส่วน บนเมล็ดเต็มส่วนใหญ่จะมีแผลเป็นจุดสีน้ำตาล-ดำ บางส่วนก็มีลายสีน้ำตาล และบางพวกมีสีเทา หรือสีปนชมพู ทั้งนี้ เพราะมีเชื้อราหลายชนิดที่สามารถเข้าทำลายและทำให้เกิดอาการแตกต่างกันไป การเข้าทำลายของเชื้อรามักจะเกิดในช่วงที่ดอกข้าวผสมแล้วอยู่ในช่วงเป็นน้ำนมและกำลังจะสุก หลังจากนั้นประมาณเกือบเดือน (ใกล้เก็บเกี่ยว) อาการเมล็ดด่างจะปรากฏเด่นชัด โรคนี้สามารถแพร่กระจายไปกับลม และติดไปกับเมล็ด และอาจทำให้เชื้อราแพร่กระจายในยุ้งฉางได้
เกษตรจังหวัดมหาสารคาม กล่าวต่อไปว่าการป้องกันและกำจัดโรคเมล็ดด่าง ให้เกษตรกรหลีกเลี่ยงการใช้เมล็ดพันธุ์จากแปลงที่ไม่เป็นโรค คลุกเมล็ดพันธุ์ด้วยสารป้องกันกำจัดเชื้อรา เช่น คาร์เบนดาซิม แมนโคเซบ ในอัตรา 3 กรัมต่อเมล็ดพันธุ์ 1 กิโลกรัม ในระยะที่ข้าวกำลังจะให้รวง หรือให้รวงเป็นเมล็ดแล้ว ถ้ามีฝนตกชุก ควรวางมาตรการป้องกันแต่ต้นมือ โดยใช้ยาเคมี อาทิเช่น โพลีอ๊อกซิน ซีสเทน ฮีโนซาน หรือเดลซีน ฉีดพ่นตามคำแนะนำของนักวิชาการสำหรับเกษตรกรที่มีปัญหาการระบาดของโรคแมลงศัตรูข้าว หรือมีปัญหาด้านการเกษตรติดต่อสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่สำนักงานเกษตรอำเภอ และสำนักงานเกษตรจังหวัดใกล้บ้าน หรือขอคำปรึกษาและแก้ปัญหาการเกษตร โดยตรงกับเกษตรจังหวัดมหาสารคาม โทรศัพท์หมายเลข ๐๘๑-๗๙๐๕๒๕๖ และหมายเลข ๐๘๘-๕๔๙๗๙๔๔