สำหรับวันปิยมหาราช หรือวันคล้ายวันสวรรคต ได้ถือเกิดขึ้นเมื่อวันที่ 23 ตุลาคม 2453 เมื่อพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ทรงประชวรเสด็จสวรรคต ณ พระที่นั่งอัมพรสถานพระราชวังดุสิต ครั้นนั้นเป็นที่เศร้าสลด อย่างใหญ่หลวงของพระบรมวงศานุวงศ์ และปวงชนทั่วประเทศ เพราะทรงเป็นพระมหากษัตริย์ ที่เคารพรักของทวยราษฎร์ ทรงมีพระมหากรุณาธิคุณอเนกประการทั้งในการปกครองบ้านเมือง และพระราชทานความร่มเย็นเป็นสุขแก่ชนทุกหมู่เหล่า เมื่อถวายพระเพลิงพระบรมศพ ตามราชประเพณีแล้ว ครั้งเมื่อบรรจบอภิลักขิตสมัยคล้ายวันสวรรคต พระบาทสมเด็จ พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 ผู้สืบราชสันตติวงศ์ ได้ทรงบำเพ็ญพระราชกุศล ทักษิณานุปทานถวายตามราชประเพณี โดยเชิญพระโกศพระบรมอัฐิพระบาทสมเด็จ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ออกประดิษฐานบนพระแท่นนพปฎลมหาเศวตฉัตร และเชิญ พระพุทธรูปปางประจำพระชนมวารประดิษฐาน ณ โต๊ะหมู่ในพระที่นั่งจักรีมหาปราสาท หรือพระที่นั่งอนันตสมาคม ส่วนที่พระบรมราชานุสาวรีย์ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า เจ้าอยู่หัว ณ พระลานพระราชวังดุสิต หน้าที่นั่งอนันตสมาคม หรือที่เรียกว่า พระบรมรูปทรงม้า ซึ่งเป็นพระบรมราชานุสาวรีย์ที่พระบรมวงศานุวงศ์ ข้าราชการ คหบดี พ่อค้า และปวงชนชาวไทย ทุกหมู่เหล่า ที่สำนึกในพระมหากรุณาธิคุณได้ร่วมใจกันรวบรวมทุนทรัพย์จัดสร้างประดิษฐานขึ้น เพื่อน้อมเกล้าฯถวายพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระพุทธเจ้าหลวงของ ปวงชนชาวไทย
ติดต่อ:
งานประชาสัมพันธ์ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา โทร.044-009009