กลุ่มเครือข่ายชุมชนรักษ์ป่าลุ่มน้ำลาว มีแนวการทำงานในการดูแลรักษาความสมบูรณ์ของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม โดยเห็นว่าหากไม่ร่วมกันดูแลทรัพยากรอาจจะเกิดมหันตภัยที่ส่งผลกระทบต่อชุมชน จึงเกิดการรวมตัวขึ้นมาปกป้องผืนป่าต้นน้ำแม่ลาวจำนวนกว่าแสนไร่ แล้วน้อมนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกต์ใช้ในชุมชน ซึ่งชุมชนบ้านห้วยน้ำกืน ถือเป็นหมู่บ้านเล็กๆ กลางหุบเขาที่ร่วมทำงานด้านอนุรักษ์ภายใต้เครือข่ายชุมชนรักษ์ป่าลุ่มน้ำลาวที่มีแนวคิดร่วมกันกับกลุ่มเครือข่ายฯ ว่าหากมนุษย์ต้องการสร้างความยั่งยืนให้กับวิถีของตน และต้องพึ่งพาอาศัยทรัพยากรธรรมชาติเพื่อนำไปสู่ความยั่งยืนนั้น มนุษย์ก็ควรจะดูแลรักษาสิ่งแวดล้อม และจัดสรรทรัพยากรธรรมชาติต่างๆ ให้เหมาะสม เพราะเมื่อมีการใช้ประโยชน์ มนุษย์ก็ต้องเรียนรู้ที่จะทดแทนเพื่อรักษาสมดุลกับทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเช่นกัน
คุณสุทธิรัตน์ อยู่วิทยา กรรมการบริหาร กลุ่มเครื่องดื่มกระทิงแดง ได้กล่าวถึงวัตถุประสงค์ในการสนับสนุนเครือข่ายชุมชนรักษ์ป่าลุ่มน้ำลาว และการนำอาสากระทิงแดง สปิริต เข้าร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับชุมชน ภายใต้กิจกรรมรักษ์ป่าต้นน้ำ สู่วิถีความยั่งยืน ปี 2
“กลุ่มเครื่องดื่มกระทิงแดง ต้องการส่งเสริมแนวการทำงานให้เครือข่ายชุมชนรักษ์ป่าลุ่มน้ำลาวเรื่องงานอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมที่ถือเป็นแหล่งต้นน้ำสำคัญของจังหวัดเชียงราย จึงขอเป็นส่วนหนึ่งในการทำงานร่วมกับชุมชนโดยการสนับสนุนแนวคิดกลุ่มเครือข่ายฯ ในการดูแลรักษาความสมบูรณ์ของทรัพยากรธรรมชาติ พร้อมทั้งสนับสนุนงานด้านการพัฒนาศักยภาพของคนในชุมชน ทั้งสร้างความมั่นคงในอาชีพโดยการสร้างมูลค่าเพิ่มให้สินค้าของชุมชน เพื่อความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น และยังส่งเสริมกลุ่มเยาวชนให้มีจิตสำนึกในการร่วมกันดูแลรักษาผืนป่าที่ถือเป็นสมบัติสุดท้ายของปู่ย่าตายายได้ส่งต่อกันมา ที่สำคัญเรายังอยากช่วยจุดพลังใจให้ชุมชนคนต้นน้ำได้ขับเคลื่อนการจัดการวิสาหกิจชุมชนโดยการส่งเสริมด้านองค์ความรู้ เทคนิค และเครื่องมือ ในการดำเนินงานของวิสาหกิจชุมชนบ้านน้ำกืน สร้างความยั่งยืนให้กับวิถีชีวิตของชุมชนบนที่สูง ควบคู่ไปกับการดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติให้คงความสมบูรณ์
การสนับสนุนทั้งหมดนี้เกิดจากความต้องการของชุมชนทั้งสิ้น กลุ่มเครื่องดื่มกระทิงแดง เป็นเพียงผู้ให้การสนับสนุนตามแรงกำลัง และความสามารถในส่วนที่เราพอจะร่วมส่งเสริมได้ เพราะสิ่งที่กระทิงแดงต้องการเห็นจากการทำเพื่อสังคมของเรา คือ “สร้างรอยยิ้ม” ให้กับคนในสังคม โดยเฉพาะคนที่มีส่วนร่วมทุกคน การสร้างรอยยิ้ม หมายถึง การสร้างความสุข ที่เกิดจากเขาเหล่านั้นมีการพัฒนาคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น ซึ่งถ้าเราขยายจำนวนคนให้เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ จำนวนชุมชนเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ เราก็จะมีส่วนช่วยให้คนไทยสามารถดำรงชีวิตอย่างมีความสุข
อีกทั้ง เรายังนำอาสาสมัครกระทิงแดง สปิริต กว่า 80 คน มาร่วมกิจกรรม เพื่อสร้างกระบวนการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกับชุมชน ซึ่งถือเป็นการเชื่อมโยงให้ภาคสังคมเข้าใจถึงความสำคัญของการสร้างความยั่งยืนกับวิถีชีวิตของคนต้นน้ำโดยการทำงานอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติควบคู่ไปกับงานส่งเสริมวิสาหกิจชุมชน” คุณสุทธิรัตน์ กล่าว
คุณลัดดา กองเงิน ผู้ประสานงานเครือข่ายชุมชนรักษ์ป่าลุ่มน้ำลาว ได้กล่าวถึงการการดำเนินงานของเครือข่ายฯ ที่มีแนวคิดในการต่อยอดโดยการจัดตั้งกลุ่มวิสาหกิจชุมชนบ้านห้วยน้ำกืนเพื่อสร้างความยั่งยืนในวิถีชีวิตของชุมชนให้เกิดขึ้น
“เครือข่ายชุมชนรักษ์ป่าลุ่มน้ำลาวเป็นเพียงองค์กรเล็กๆ ที่ขับเคลื่อนเรื่องการดูแลอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม และการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ ดิน น้ำ ป่า ให้คงความสมบูรณ์ และความหลากหลายทางชีวภาพคู่กับชุมชน ตั้งแต่ปี 2548 ซึ่งแนวคิดนี้เราได้ตกลงร่วมกับ 13 ชุมชน ว่าถือเป็นหน้าที่หลักของทุกคนที่ร่วมทำงานกับเครือข่ายฯ และเรามีแผนงานสร้างชุมชนต้นแบบให้กับคนต้นน้ำขึ้น เพื่อเป็นการขยายแนวคิดให้ชุมชนได้ก้าวไปสู่เรื่องวิถีของคนต้นน้ำที่ยั่งยืนมากขึ้น โดยการเชื่อมโยงงานด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติควบคู่ไปกับการส่งเสริมงานด้านวิสาหกิจชุมชน ซึ่งทางเครือข่ายฯ ได้รับการสนับสนุนจากกลุ่มเครื่องดื่มกระทิงแดงตั้งแต่ปี 2557 ในเรื่องเครื่องมือในการดำเนินงานวิสาหกิจชุมชน และต่อยอดการทำงานมาถึง ปี 2558 โดยในปีนี้เราเน้นหนักในเรื่องการพัฒนาองค์ความรู้ของคนในชุมชน พร้อมทั้งส่งเสริมเรื่องการสร้างคุณภาพของสินค้าเพื่อก้าวเข้าสู่ตลาดต่อไป” คุณลัดดา กล่าว
ทั้งนี้กลุ่มวิสาหกิจชุมชนบ้านห้วยน้ำกืน ได้มีการรวบรวมสมาชิกโดยเริ่มจากคนในชุมชนก่อน เพื่อลดปัญหาอำนาจการต่อรองจากพ่อค้าคนกลาง และเพื่อเพิ่มความเข้มแข็งให้กับกลุ่มวิสาหกิจชุมชนบ้านห้วยน้ำกืน
คุณจันทร์แดง สุลัยยะ รองประธาน กลุ่มวิสาหกิจชุมชนบ้านห้วยน้ำกืน กล่าวว่า “แนวคิดในการจัดตั้งกลุ่มวิสาหกิจชุมชนบ้านห้วยน้ำกืน เกิดขึ้นเนื่องจากก่อนหน้านี้คนในชุมชนมีอาชีพปลูกกาแฟ และชาเป็นหลัก ซึ่งกาแฟที่ปลูกถือเป็นกาแฟที่มีคุณภาพดีเพราะนอกจากเราจะไม่ใช้สารเคมีแล้ว การปลูกของเราต้นกาแฟจะอยู่ภายร่มเงาของไม้ซึ่งเรียกว่ากาแฟเฉดโกลด์ (Shade Grown Coffee) ทำให้กาแฟของเรามีผลผลิตที่สม่ำเสมอ และมีคุณภาพสูง ซึ่งเราขายให้พ่อค้าคนกลางในรูปแบบเม็ดกะลา และคนในชุมชนต่างคนก็ต่างขายให้กับพ่อค้าคนกลาง ซึ่งทำให้ราคาถูก และไม่มีอำนาจในการต่อรอง เราจึงหันมามองว่าหากเราสามารถเพิ่มศักยภาพในด้านการผลิตให้มากขึ้น และสามารถรวมตัวกันให้เกิดเป็นกลุ่มสหกรณ์ขึ้นได้ เราจะสามารถมีอำนาจต่อรองจากพ่อค้าคนกลางได้
ปัจจุบันเรามีสมาชิกร่วม 100 ครัวเรือนแล้ว ซึ่งการดำเนินงานของกลุ่มเราจัดตั้งเป็นสหกรณ์มีการลงหุ้นเพื่อให้ทุกคนได้มีส่วนร่วมในการลงทุนนอกเหนือจากการสนับสนุนจากทางกลุ่มเครื่องดื่มกระทิงแดง ส่วนเรื่องการผลิตจากเดิมเราขายเป็นแบบเม็ดกะลา 100% เราได้มีการแบ่งเม็ดกะลาส่วนหนึ่งมาแปรรูปโดยนำมาคั่ว เพื่อส่งต่อให้ผู้บริโภคโดยตรงอีกทางหนึ่งด้วย”
โดยนอกจากกิจกรรม “รักษ์ป่าต้นน้ำ สู่วิถีความยั่งยืน ปี 2” จะนำตัวแทนอาสาสมัครกระทิงแดง สปิริตกว่า 80 คน เข้าร่วมกิจกรรมกับเราเพื่อลงแรงทำฝายเพื่อคงความสมบูรณ์ และสร้างความสมดุลย์ให้กับผืนป่าแล้วการร่วมเรียนรู้ การเข้าใจ และได้สัมผัสถึงวิถีชีวิตของชุมชนยังถือเป็นอีกสิ่งที่กระทิงแดง สปิริตให้ความสำคัญ และเชื่อมโยงเพื่อให้ทุกภาคส่วนได้มีส่วนร่วมในการพัฒนาสังคมอย่างยั่งยืนต่อไป