นายบรรจง ทองสร้าง ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏสงขลา (มรภ.สงขลา) เปิดเผยถึงงานสัมมนาประวัติศาสตร์สงขลาสู่มรดกโลก ครั้งที่ 1 ณ อาคารศูนย์วิทยาศาสตร์ มรภ.สงขลา เมื่อเร็วๆ นี้ว่า จากการศึกษาประวัติศาสตร์ของสงขลา ทำให้เห็นถึงคุณค่าและความเจริญรุ่งเรืองของมรดกและวัฒนธรรม ประกอบกับ จ.สงขลา ต้องการผลักดันชุมชนเมืองเก่าเข้าสู่การเป็นเมืองมรดกโลก โดยมีภาคีคนรักเมืองสงขลาเป็นหน่วยงานหลักในการดำเนินงาน และมีหน่วยงานต่างๆ ร่วมเป็นพันธมิตรขับเคลื่อนงานให้บรรลุตามเป้าหมายที่วางไว้ ประกอบด้วย เทศบาลนครสงขลา มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย มหาวิทยาลัยทักษิณ มรภ.สงขลา รร.มหาวชิราวุธ และสมาคมอิโคโมสไทย ดังนั้น เพื่อเป็นการรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับเมืองสงขลาตั้งแต่ยุคโบราณคดีถึงยุคประวัติศาสตร์ สำหรับจัดทำข้อมูลประกอบการขอขึ้นทะเบียนเมืองสงขลาเป็นเมืองมรดกโลก ตลอดจนเป็นการสร้างความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับประวัติศาสตร์เมืองสงขลา อีกทั้งเป็นการส่งเสริมให้เยาวชนเกิดจิตสำนึกและตระหนักถึงความสำคัญของการศึกษาประวัติศาสตร์อีกทางหนึ่งด้วย สถาบันวิจัยและพัฒนา มรภ.สงขลา จึงได้จัดสัมมนาในครั้งนี้ขึ้น
นายบรรจง กล่าวว่า ภายในงานมีการบรรยายพิเศษ หัวข้อประชากรและกระแสวัฒนธรรมยุคโบราณบนคาบสมุทรมลายู วิทยากรโดย ศาสตราจารย์ Emmanuel Guillon สถาบันภาษาและวัฒนธรรมตะวันออก (INALCO Institut national des langues et des civilsations orientales) มหาวิทยาลัยปารีส ผู้เชี่ยวชาญด้านอารยธรรมโบราณของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และบรรยายพิเศษเรื่องเมืองท่าการค้าโบราณทางฝั่งตะวันออกที่เกี่ยวเนื่องกับเมืองสงขลา วิทยากรโดย ศาสตราจารย์ ดร.ครองชัย หัตถา นอกจากนั้น ยังมีการสัมมนาในหัวข้อ หลักฐานทางโบราณคดีที่เกี่ยวเนื่องกับเมืองสงขลา ใน 5 ประเด็น ได้แก่ 1. พลวัติทางสังคม-วัฒนธรรม ระหว่างโลกตะวันตกกับโลกตะวันออกที่เกี่ยวเนื่องกับเมืองสงขลา 2. สงขลาในอนุกรมเวลามุมมองผ่านเอกสารโบราณ 3. สงขลาในสมัยประวัติศาสตร์ สุโขทัย อยุธยา และรัตนโกสินทร์ 4. กายภาพโบราณของสงขลาก่อนการก่อเกิดทรัพยากรและการตั้งชุมชน และ 5. การใช้ข้อมูลเชิงประวัติศาสตร์เพื่อขอขึ้นทะเบียนสงขลาเป็นมรดกโลก
ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยและพัฒนา มรภ.สงขลา กล่าวอีกว่า จากประวัติศาสตร์ สงขลาถือเป็นเมืองสำคัญของภาคใต้ที่มีประวัติความเป็นมายาวนาน และมีความเจริญรุ่งเรืองด้านศิลปวัฒนธรรมตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ ชุมชนสมัยแรกเริ่มประวัติศาสตร์ของสงขลาน่าจะเริ่มพัฒนาขึ้นบริเวณคาบสมุทรสทิงพระ โดยปรากฏหลักฐานชัดเจนเมื่อเข้าสู่พุทธศตวรรษที่ 12 และรุ่งเรืองเรื่อยมาจนกระทั่งถึงพุทธศตวรรษที่ 18-19 โดยได้ค้นพบชุมชนโบราณกระจายอยู่หลายชุมชน ที่สำคัญมี 4 ชุมชน ได้แก่ ชุมชนโบราณปะโอ ชุมชนโบราณสทิงพระ ชุมชนโบราณบริเวณเขาคูหา-เขาพะโคะ และชุมชนโบราณสีหยัง ประวัติศาสตร์ของเมืองสงขลาได้เริ่มขึ้นอย่างแท้จริงประมาณพุทธศตวรรษที่ 22-24 สามารถแบ่งศูนย์กลางปกครองได้ 3 แห่ง โดยมีลำดับพัฒนาการ ได้แก่ เมืองสงขลาหัวเขาแดง (เมืองสิงขระ) เมืองสงขลาฝั่งแหลมสนและเมืองสงขลาฝั่งบ่อยาง ด้วยความสำคัญดังกล่าว มรภ.สงขลา จึงรวบรวมข้อมูลอันทรงคุณค่าเหล่านี้ไว้ เพื่ออนุรักษ์มรดกและวัฒนธรรม ตลอดจนอาคารสถานที่ที่มีคุณค่าทางประวัติศาสตร์ให้คงอยู่จนถึงชนรุ่นหลัง