สถาบันอนาคตศึกษาเพื่อการพัฒนา(ไอเอฟดี) ทำการสำรวจความคิดเห็นประชาชน 1,199 หน่วยตัวอย่างที่มีอายุ 15 ปี ขึ้นไป ทุกภูมิภาคทั่วประเทศ ระหว่างวันที่ 15-18 ธันวาคม 2559 กำหนดขนาดตัวอย่างตามสัดส่วนประชากรแบ่งเป็นในและนอกเทศบาล และกระจายตามระดับการศึกษา เพศ และอาชีพ ประชาชนคิดเห็นอย่างไร เรื่อง การเป็นสมาชิกพรรคการเมือง การจ่ายเงินบำรุงพรรค และความคาดหวังจากพรรคฯ พบว่า ประชาชนส่วนใหญ่ไม่อยากเป็นสมาชิกพรรคการเมือง 80.2% ส่วนอยากเป็นสมาชิกพรรค 19.8% และถามต่อทั้งกลุ่มที่ตอบว่าอยากเป็นสมาชิกพรรคและไม่อยากเป็นสมาชิกพรรคว่า หากต้องจ่ายเงินบำรุงพรรคอย่างน้อยปีละ 100 บาท จะยินดีจ่ายหรือไม่ พบว่า 51% ไม่ยินดีจ่าย แต่ 49% ยินดีจ่าย โดยถามประชาชนที่ยินดีจ่าย คาดหวังอะไรจากพรรคที่ตนสนับสนุน ผลสำรวจพบว่า
อันดับ 1 ขอมีส่วนร่วมตรวจสอบการทำงานของพรรค 73.7%
อันดับ 2 ขอมีส่วนร่วมบริหารพรรค 68.5 %
อันดับ 3 ขอมีส่วนร่วมคัดผู้สมัครของพรรค 62.2 %
อันดับ 4 ขอมีส่วนร่วมกำหนดนโยบายสาธารณะ 61.9 %
อันดับ 5 ต้องการให้ตนเองและ/หรือกลุ่มของตนได้รับการช่วยเหลือจากพรรค 25 %
อันดับ 6 ต้องการให้พรรคทำงานเพื่อพัฒนาประเทศไทยให้เจริญก้าวหน้า 25%
และอันดับ 7 ขอมีส่วนเข้าร่วมทำกิจกรรมของพรรค 24.8%
ข้อเสนอแนะ
1. บทบาทของ กกต. ต่อพรรคการเมือง
• พัฒนาระบบฝึกอบรมและพัฒนานักการเมืองให้มีความสามารถในการบริหาร การกำหนดนโยบายสาธารณะ ฯลฯ เพื่อสร้างความมั่นใจให้แก่ประชาชนต่อพรรคการเมืองและนักการเมือง
• ควรออกแบบการดำเนินกิจการของพรรคการเมืองที่ทำให้ประชาชนสามารถเข้าตรวจสอบการทำงาน ความโปร่งใสของพรรคการเมืองได้มากขึ้น
2. บทบาทของ กกต. และพรรคการเมือง ต่อประชาชน
• ควรพัฒนาระบบการรรณรงค์ให้ประชาชนชนเห็นความสำคัญ สมัครเป็นสมาชิก และเข้าร่วมกิจกรรมของพรรคการเมืองอย่างเป็นรูปธรรม
3. บทบาทของพรรคการเมือง
• ควรพัฒนาช่องทางการมีส่วนร่วมของประชาชนในการตรวจสอบการทำงานและการเงิน มีส่วนร่วมบริหารพรรค ร่วมกำหนดนโยบายสาธารณะ และมีความชัดเจนในการคัดเลือกผู้สมัคร เป็นต้น
• ควรพัฒนานักการเมืองและบุคลากรของพรรคอย่างต่อเนื่อง ให้มีความรู้และทักษะที่จำเป็นต่อการพัฒนาให้เป็นพรรคการเมืองที่มีคุณภาพและครองใจประชาชน เช่น ด้านความโปร่งใส ด้านการบริหาร การกำหนดนโยบายสาธารณะที่มีผลกระทบระดับสูงต่อการพัฒนาประเทศ ฯลฯ