ศ.ดร. ชิน-คุน หวัง เป็นผู้เชี่ยวชาญด้านระบบเมตาบอลิซึมและโภชนาการ เน้นงานศึกษาวิจัยระบบเมตาบอลิซึมของมนุษย์และการประเมินผลทางคลินิกของอาหารเสริม โภชนเภสัช อาหารฟังก์ชั่นและสมุนไพร

พิชิตภาวะอ้วนลงพุง ด้วยโภชนาการที่สมดุลและไลฟ์สไตล์ที่กระฉับกระเฉงแข็งแรง

ดร. ชิน-คุน หวัง

ท่ามกลางภาวะสังคมปัจจุบัน ผู้คนต่างต้องใช้ชีวิตที่เร่งรีบอยู่ตลอดเวลา ต้องรีบไปให้ทันนัดหมายหรือรีบปั่นงานให้ทันกำหนดเวลาและเงื่อนไข ทำให้บ่อยครั้งเราลืมใส่ใจสุขภาพร่างกายตัวเองไปเสียสนิท และหลังจากการทำงานอันยาวนานและแสนจะเหนื่อยล้า เราก็มักจะคว้าขนมหรือของทานเล่นที่อยู่ใกล้ตัวมาดับความหิวในทันที ซึ่งส่วนใหญ่ปราศจากสารอาหารที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกาย มิหนำซ้ำยังส่งผลร้ายต่อสุขภาพอีกด้วย จึงเป็นสาเหตุของน้ำหนักตัวที่เพิ่มขึ้น และหากไม่ระวังให้ดี พฤติกรรมเหล่านี้อาจนำไปสู่ภาวะน้ำหนักเกินและโรคอ้วนได้อย่างง่ายดาย

ข้อมูลล่าสุดจากกระทรวงสาธารณสุขเผยว่า มีคนไทยประมาณ 17.4 ล้านคน (ร้อยละ 26 ของประชากรทั้งหมด) อยู่ในภาวะน้ำหนักเกิน โดยในจำนวนนี้ มีจำนวนผู้หญิงอ้วนมากเกือบ 2 เท่าของจำนวนผู้ชายอ้วน แบ่งเป็นผู้ชายจำนวนร้อยละ 28.4 และผู้หญิงร้อยละ 40.7 สิ่งที่น่าตกใจกว่านั้นก็คือ ประเทศไทยยังติดอยู่ในห้าอันดับแรกของประเทศในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิกที่มีจำนวนผู้อยู่ในภาวะโรคอ้วนสูงที่สุดด้วย

ภาวะอ้วนลงพุง เป็นภาวะที่พบได้ทั่วไปในกลุ่มผู้ใหญ่วัยกลางคนและเด็ก ๆ ในหลายประเทศ รวมถึงประเทศไทย โดยคิดเป็นร้อยละ 20-30 ของกลุ่มประชากรดังกล่าว อัตราความชุกของภาวะอ้วนลงพุงในคนไทยอายุตั้งแต่ 15 ปีขึ้นไปพุ่งสูงอยู่ที่ร้อยละ 32.1 (16.1 ล้านคน) แบ่งเป็นผู้ชายจำนวนร้อยละ 18.6 และผู้หญิงร้อยละ 45 คำว่าภาวะอ้วนลงพุง หรือที่ตอนนี้รู้จักกันว่าเป็น "เพชรฆาตเงียบ" คนใหม่ ถือเป็นกลุ่มความผิดปกติที่ต้องให้ความใส่ใจอย่างจริงจัง ที่มีหลักการสังเกตจากขนาดเส้นรอบเอวที่ขยายเพิ่มขึ้นกว่าปกติ ระดับน้ำตาลในเลือดและคอเลสเตอรอลสูง รวมทั้งความดันโลหิตสูง ซึ่งอาจเป็นสาเหตุของโรคอื่น ๆ ตามมา เช่น โรคเก๊าท์ ต้อกระจก ไขข้อเสื่อม และโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ และอาจลุกลามไปสู่การป่วยเป็นโรคที่รุนแรงขึ้นเกี่ยวกับระบบหัวใจและหลอดเลือด รวมถึงเบาหวานได้ นอกจากนี้ ยังอาจส่งผลกระทบต่อสภาวะจิตใจ เช่น อาการสมองเสื่อมและภาวะซึมเศร้าหดหู่ด้วย

หากเปรียบเทียบสถิติข้อมูลขององค์กรอนามัยโลก อัตราผู้ป่วยโรคอ้วน ซึ่งสัมพันธ์กับภาวะอ้วนลงพุงโดยตรง กำลังขยายตัวอย่างรวดเร็วในภูมิภาคนี้ เมื่อเทียบกับในประเทศฝั่งตะวันตกอย่างสหรัฐอเมริกาและสหราชอาณาจักร เช่น ในประเทศเวียดนามพบว่า จำนวนผู้ป่วยเป็นโรคอ้วนเพิ่มสูงขึ้นร้อยละ 38 จากปีพ.ศ. 2553-2557 ในขณะที่อินโดนิเซียและมาเลเซียเพิ่มขึ้นร้อยละ 33 ส่วนประเทศไทย สิงค์โปร์ และฟิลิปปินส์เพิ่มขึ้นร้อยละ 25-27 สาเหตุเกิดจากการขาดการออกกำลังกาย การรับประทานอาหารที่ขาดสมดุล ภาวะความเครียด และปัจจัยที่น่ากังวลอื่น ๆ ที่มาจากไลฟ์สไตล์ที่เคร่งเครียดและเร่งรีบในปัจจุบัน

เราลองมาดูปัจจัย 7 ประการต่อไปนี้ ที่อาจส่งผลให้ผู้คนประสบภาวะอ้วนลงพุงได้

อายุ – ยิ่งอายุมากขึ้น ก็มีโอกาสที่จะอ้วนลงพุงได้ง่ายขึ้น

เพศ – เพศชายเสี่ยงที่จะอ้วนลงพุงมากกว่าเพศหญิง

เชื้อชาติ – คนเอเชียมีความชุกที่จะอ้วนลงพุงได้ง่ายกว่าเชื้อชาติอื่น

ยีนหรือพันธุกรรม – มีโอกาสอ้วนลงพุงสูงขึ้น หากพ่อแม่มีภาวะอ้วนลงพุงด้วย

ระดับชั้นในสังคม – คนที่อยู่ในชนชั้นล่างและมีการศึกษาน้อยมีโอกาสอ้วนลงพุงได้ง่ายกว่า

การรับประทานอาหาร – อาหารที่คุณรับประทานมีส่วนสำคัญอย่างมาก ยกตัวอย่างเช่น อาหารเมดิเตอร์เรเนียนช่วยลดโอกาสเสี่ยงของภาวะอ้วนลงพุงได้ถึงร้อยละ 20

การออกกำลังกาย – การออกกำลังกายเป็นประจำสามารถช่วยลดความเสี่ยงลงได้ร้อยละ 25

ถั่วเหลือง แหล่งโปรตีนชั้นยอดจากพืช

เมื่อเราต้องการอาหารที่ทั้งบำรุงร่างกายและดีต่อสุขภาพ ผมจึงอยากจะอธิบายเกี่ยวกับสรรพคุณของถั่วเหลือง ซึ่งผมเชื่อว่าเป็นวัตถุดิบที่พบได้ทั่วไปในอาหารไทย ถั่วเหลืองถือเป็นส่วนประกอบของเมนูอาหารเอเชียมาช้านาน และยังเป็นส่วนผสมยอดนิยมในหลากหลายเมนูแสนอร่อยของไทยด้วย

งานวิจัยเชิงคลินิกที่มหาวิทยาลัยแห่งหนึ่งในเยอรมนี ศึกษาร่วมกับเฮอร์บาไลฟ์ ช่วยยืนยันถึงคุณประโยชน์ของถั่วเหลืองและโปรตีนถั่วเหลืองที่มีต่อร่างกาย เนื่องจากอุดมไปด้วยสารอาหารสำคัญอย่างไอโซฟลาโวน (isoflavone) และซาโปนิน (saponin) รวมถึงกรดอะมิโนที่จำเป็นต่อร่างกายอย่างครบถ้วน อีกทั้งปราศจากไขมันอิ่มตัวและคอเลสเตอรอลที่พบในโปรตีนจากสัตว์ โปรตีนที่ครบสมบูรณ์เช่นนี้ได้รับการพิสูจน์แล้วว่าช่วยควบคุมระดับความดันเลือดและคอเลสเตอรอล ควบคุมน้ำหนักตัว ลดโอกาสเสี่ยงของโรคระบบหัวใจและหลอดเลือด และช่วยเพิ่มมวลกระดูกได้เป็นอย่างดี

ปัจจุบัน มีอาหารเสริมทดแทนมื้ออาหารที่อุดมไปด้วยโปรตีนมากมาย ซึ่งประกอบด้วยโปรตีนถั่วเหลืองเป็นหลัก ตรงกับความต้องการในแต่ละวันของร่างกายผู้ใหญ่ และช่วยให้ร่างกายสดใสแข็งแรงและมีน้ำหนักตัวที่สมส่วน อาหารที่ดีต่อสุขภาพควรเป็นอาหารหลากหลายที่สดใหม่และเปี่ยมไปด้วยสารอาหารที่มีประโยชน์ อาทิ ปลา ผัก เนื้อและธัญพืช รวมไปถึงอาหารเสริมทดแทนมื้ออาหารอย่างโปรตีนเชคและโปรตีนบาร์ที่พกพาสะดวกและให้สารอาหารที่สมดุล

ผมแค่อยากจะบอกเรื่องสำคัญง่าย ๆ ที่ทุกคนรู้กันดี นั่นก็คือ การพักผ่อนให้เพียงพอ บวกกับการได้รับโภชนาการที่ดีและออกกำลังกาย จะช่วยให้คุณห่างไกลจากโรคอ้วนและภาวะอ้วนลงพุงได้เป็นอย่างดี พึงจำไว้เสมอว่า โภชนาการที่สมดุลเป็นสิ่งสำคัญที่มีช่วยให้ร่างกายได้รับสารอาหารที่ร่างกายต้องการอย่างครบถ้วน อาหารที่มีสัดส่วนของคาร์โบไฮเดรต ไขมัน โปรตีน วิตามิน เกลือแร่ และน้ำในระดับที่เหมาะสม เป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยให้เรามีสุขภาพแข็งแรงและน้ำหนักที่พอดี แถมช่วยลดความเสี่ยงในการป่วยเป็นโรคเรื้อรังต่าง ๆ ได้ด้วย อาหารเสริมทดแทนมื้ออาหารก็มีประโยชน์เช่นกัน เพราะช่วยให้คุณได้รับโภชนาการที่เหมาะสมในแต่ละวันได้ รู้ไว้ว่าอาหารที่สมดุลต้องเป็นอาหารที่มีคุณภาพและหลากหลายตามแต่ความชอบ ไม่ชอบ และไลฟ์สไตล์ของแต่ละคน

ไลฟ์สไตล์ที่กระฉับกระเฉงและแข็งแรงก็เป็นอีกหนึ่งกุญแจสำคัญที่นำไปสู่การเปลี่ยนแปลงที่มีความหมาย การออกกำลังกายเป็นประจำช่วยให้หลอดเลือดขยายตัวและทำงานได้ดีขึ้น เมื่อหลอดเลือดทำงานได้ดี เลือดก็จะไหลเวียนได้ดีและไปหล่อเลี้ยงบำรุงหัวใจได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งช่วยกระตุ้นให้ร่างกายผลิตสารไนตริกออกไซด์ที่จำเป็นต่อการควบคุม ดูแล และปกป้องระบบหัวใจและหลอดเลือด ยิ่งไปกว่านั้น การพักผ่อนให้เพียงพอก็เป็นส่วนหนึ่งของไลฟ์สไตล์สุขภาพดี เราต้องจำไว้เสมอว่า การนอนหลับสนิทอย่างมีคุณภาพก็ช่วยส่งผลดีต่อสุขภาพกายและใจ และเอื้อให้เกิดคุณภาพชีวิตที่ดีได้เช่นเดียวกัน

ผมขอสรุปทิ้งท้ายว่า "ความตระหนักรับรู้และเข้าใจ" คืออาวุธป้องกันภัยร้ายอย่างภาวะอ้วนลงพุงที่ดีที่สุด เมื่อเราเข้าใจอย่างถ่องแท้ถึงประโยชน์ของการมีไลฟ์สไตล์ที่กระฉับกระเฉงแข็งแรง และการเลือกรับประทานอาหารที่อุดมไปด้วยโภชนาการที่เหมาะสม เช่นผักและผลไม้สด ซึ่งซื้อหาได้ทั่วไปในประเทศไทยแล้ว คนไทยก็จะสามารถก้าวไปสู่หนทางของการมีสุขภาพที่แข็งแรงและดีงามได้ในเร็ววัน