มูลนิธิแม่ฟ้าหลวง ในพระบรมราชูปถัมภ์ ได้ดำเนิน "โครงการพัฒนาดอยตุง (พื้นที่ทรงงาน) อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ตั้งแต่ พ.ศ. 2531 เพื่อมุ่งพัฒนาคุณภาพชีวิตของชาวเขาและชุมชนในพื้นที่ห่างไกลให้พ้นจากวงจรแห่งความเจ็บป่วย ความยากจน และความไม่รู้ อันเป็นต้นเหตุที่แท้จริงของการตัดไม้ทำลายป่า การปลูกฝิ่น การค้ายาเสพติด และการค้ามนุษย์ โดยยึดหลักการทรงงานของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีคือ 'การยึดคนเป็นศูนย์กลาง' มุ่งทำความเข้าใจปัญหาในพื้นที่อย่างถ่องแท้ จนกลายเป็น 'ตำราแม่ฟ้าหลวง' ถูกนำไปปรับใช้หลายพื้นที่ในเวทีระดับนานาชาติ ทั้งในสาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมา อัฟกานิสถาน อินโดนีเซีย เพื่อแก้ปัญหายาเสพติด และช่วยเหลือประชาชนที่อยู่ในภาวะแร้นแค้นให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น โดยยังคงทำหน้าที่เป็นตัวเชื่อมระหว่างชุมชนกับเศรษฐกิจกระแสหลัก เพื่อเพิ่มทางเลือกในการดำรงชีพของชุมชนแต่ละแห่ง และการทำงานที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมในทุกกระบวนการ เพื่อสร้างการพัฒนาอย่างยั่งยืน
มูลนิธิแม่ฟ้าหลวง ในพระบรมราชูปถัมภ์ ยังคงให้ความสำคัญต่อศิลปวัฒนธรรม โดยมีอีก 2 โครงการสำคัญ คืออุทยานศิลปะวัฒนธรรมแม่ฟ้าหลวง (ไร่แม่ฟ้าหลวง) เป็นแหล่งเรียนรู้ด้านศิลปะวัฒนธรรมล้านนาและวัตถุโบราณ และอีกโครงการคือ หอฝิ่น อุทยานสามเหลี่ยมทองคำ ให้ความรู้และปลูกจิตสำนึกคนรุ่นใหม่ให้ห่างไกลยาเสพติด ผ่านสื่อมัลติมีเดียที่ทันสมัย