สถาบันดนตรีกัลยาณิวัฒนาเป็นสถาบันอุดมศึกษาในกำกับของรัฐ จัดตั้งขึ้นเพื่อเทิดพระเกียรติในมงคลวโรกาสที่สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ทรงเจริญพระชนมายุ 84 พรรษา ในวันที่ 6 พฤษภาคม 2550 ด้วยสำนึกในพระกรุณาธิคุณที่ทรงบำเพ็ญพระกรณียกิจเพื่อชาวไทยตลอดมา โดยสถาบันฯ ได้ดำเนินการตามพันธกิจหลัก 4 ด้านของสถาบัน คือ ด้านการจัดการเรียนการสอน มีความร่วมมือทางวิชาการกับสถาบันการศึกษาทั้งในประเทศและต่างประเทศ เพื่อให้เกิดการแลกเปลี่ยนข้อมูลด้านดนตรีอันเป็นประโยชน์แก่นักศึกษา ทั้งด้านการวิจัย และด้านการบริการวิชาการ ภายใต้โครงการการประชุมทางวิชาการนานาชาติทางด้านดนตรี ปีละ1 ครั้งอย่างต่อเนื่อง ก่อให้เกิดการพัฒนาและนำเสนอผลงานทางด้านดนตรีกับผู้เชี่ยวชาญ
สถาบันฯ ยังมุ่งเน้นให้นักศึกษาได้มีส่วนร่วมกับชุมชนบางยี่ขัน และชุมชนใกล้เคียงในการให้ความรู้ด้านดนตรีแก่เยาวชนและผู้สนใจ รวมทั้งมีการแสดงดนตรีเพื่อเป็นกำลังใจแก่ผู้ป่วยและญาติที่มาใช้บริการที่โรงพยาบาลศิริราช และด้านการทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม โดยการจัดตั้งวงดุริยางค์เยาวชนสถาบันดนตรีกัลยาณิวัฒนา ในขณะเดียวกันก็ได้มุ่งเน้นให้ผู้เรียนมีความรู้ ความชำนาญและทักษะในด้านดนตรีและเพรียบพร้อมทั้งคุณธรรมจริยธรรม
ตลอดระยะเวลา 8 ปีที่ผ่านมา สถาบันดนตรีกัลยาณิวัฒนา ได้สืบสานพระปณิธาน ของสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ในการพัฒนาเยาวชนไทยให้ได้เรียนรู้ เพิ่มพูนประสบการณ์ในการแสดงดนตรีอย่างมืออาชีพ สร้างความร่วมมือร่วมใจในการทำงาน เพื่อประโยชน์ และความสุขของผู้อื่น ผ่านศาสตร์แห่งดนตรี เป็นองค์ประกอบที่สำคัญในการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ของชาติให้ไปสู่ความเจริญทั้งทางร่างกาย สติปัญญา และจิตใจตามปรัชญาของสถาบันที่ว่า “ดนตรีแห่งชีวิต ดนตรีแห่งแผ่นดิน”